Page 429 - 6-8
P. 429
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Mehmed Paşa ise tamamıyla vâkıf olmadığından bîçâreyi 1186 senesi şevvâlinde azliyle
Sâdık Ahmed Efendi-Müftîzâde Merzifon’a i’zâm etdi.
Amasya müftüsü İkincizâde Abdullah Sânî Efendi’nin mahdûmu ve pederi, şeyh Hacı Ali Paşa’nın hırs ve hasedi bununla hitâma ermedi. Aleyhinde pek şenî’ iftirâlar icâd
Mehmed Efendi’nin kardeşidir. Pederinden tahsîl-i ulûm edib ders-i âm ve müderris oldu. ederek Serdâr-ı müşârün-ileyhi iknâ etdiğinden 1188 senesi evâilinde verilen fermân-ı âlî
1138’de Kâsım Bey müderrisliğinden kasâbâta kadı olarak devr-i bilâd edib 1153’de vefât etdi. üzerine maktûlen vefât etdi. Cesedi Merzifon’da medfûndur. Seng-i mezârında maktûlen vefâtı
Ulemâdan kâtib edebiyâta vâkıf idi. yazılıdır. Mahdûmu İbrâhim Paşa’dır. Erbâb-ı şecâatden gayretli bir Türk idi. Neslen Rus olan
Hacı Ali Paşa’nın şerrine kurbân gitdi. [239]
Sâdık Hasan Çelebi-Kâtib
Amasya şuarâ ve ulemâsından Turâbî Mustafa Efendi’nin yetiştirmelerinden olup hat ve Sâdık Mehmed Efendi-Hacı Kadirzâde
endâmı güzel, hüsn-i ahlâka mâlik olduğundan Bülbül Hâtun Vakfı kâtibi, cizye kâtibi ve sonra Amasya a’yânından Hacı Kâdir ve Hacı Mehmed Ağa’nın oğlu ve Köse Ali Paşa’nın
1047’de kâtib-i divân oldu. Sancak beyleriyle mütesellimlerin mu’temedi oldu. Bir müddet yeğenidir. Gençliğinde saray-ı hümâyûna girip Enderûn baltacılarından oldu. Orada okuyup
azledilip 1058’de yine kâtib görüldü. 1061 sâlinde vefât etdi. [236] tedrîse mücâz olduğundan 1182’de müderris ve 1201’de Bostancılar evkâfı müfetdişi oldu.
Müderrislikde kıdem kesbederek Dârülhadîs Süleymanîye müderrisi ve müfetdişi olduğu
Sâdık Ali Efendi-Değirmencizâde halde 1204’de vefât etdi. Ulemâdan, edîb, kâmil idi. Birâderi Abdullah Efendi de ulemâdandır.
Amasya ulemâsından olup yukarı (cild 9, sayfa 119)da tercemesi yazılan Değirmencizâde
Taşâbâdî Hâfız es-Seyyid Hüseyin Efendi bin Ali bin Şa’bân’ın mahdûmudur. Fuzalâdan müftü Sâdık Mehmed Efendi-İmâmzâde
Seküköylüzâde Kâşif Mehmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm oldu. Köprülü imâm Ebûbekir Efendi’nin mahdûmudur. Amasyalı Küçük Hâfız Mehmed ve
1178’de pederinin vefâtı üzerine Fâtıma Hâtun müderrisi ba’dehû niyâbete sülûk ederek ders vekili Köprülü Halil Efendi’lerden ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve 1170 imtihânını kazanıp
nevâhî ve kasabâta nâib ve kadı oldu. Ba’dehû İstanbul’a gidip müderrislik imtihânını kazanmış İstanbul’da müderris oldu.
olduğundan mesleğinde terakkî ederek sancaklara kadı olduğu halde 1207’de vefât etdi. Âlim, Esnâ-yı tedrîsinde medâris-i mu’tâdeyi devredip mücîz ve Dârülhadîs Süleymanîye
ta’lik-nüvîs, edebiyât-ı Arabiyye ve Farisiyye’ye vâkıf, sakk ü inşâda mâhir idi. müderrisi ve buradan 1191’de Kudüs mollası oldu. Müddet-i örfiyyesini ikmâl ederek infisâl
edib 1197’de Şam ve 1201 rebîülevvelinde Medîne-i Münevvere mollası oldu. İstanbul
Sâdık Mehmed Efendi-Müftîzâde kadılığına sırası [240] geldiği esnâda 1208’de vefât etdi. Fâzıl, âfif, müstakîm bir zât idi.
Tercemesi yukarıda yazılan Amasya müftüsü Koca Muîd İsmail Efendi’nin mahdûmudur.
Pederinden ve Çorumlu müftü Hâfız es-Seyyid Mehmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-i Sâdık Mehmed Efendi-Zaîmzâde
âm ve 1123’de pederinin irtihâlinde Hüseyin Ağa müderrisi oldu. Ba’dehû İstanbul’a gidip Amasyalıdır. Silâhdâr Mehmed Paşa’nın Ağalarından Amasyalı Mehmed Ağazâde Zaîm
1137’de müderrislik imtihânını kazandı. Yerinde hâric pâyesiyle temâyüz etdi. Abdullah Ağa’nın mahdûmudur. Esbak Reîsülküttâb olup büyük babası Amasyalı olan
Ba’dehû Merzifonlu Dürrî Mehmed Efendi’ye intisâb edib 1138’de [237] müşârün- Abdullah Berrî Efendi’nin dâiresinde ta’lîm ve terbiye görüp bâb-ı âlîde kâleme çerağ edildi.
ileyhin kazaskerliğinde kazâ silkine girip terakkî gördü. Livâ kadılıklarında dolaştı. Müşârün- 1198’de müşârün-ileyhe dâmâd olup 1200’de Amasya’da Saz karyesi mukâta’ası
ileyhin 1147’de Şeyhülislamlığında altmışlı pâyesiyle taltîf edilip 1148’de Mar’aş mollası oldu. mültezimi ve 1203’de hâcegânlık rütbesiyle serdârlar kâtibi ve 1209 şevvâlinde kethüdâ-yı
1153’de vefât etdi. Kibâr-ı kudâtdan âlim, kâmil bir zât idi. sadr-ı âlî kâtibi ve müteâkiben Amasya mâlikânesi mutasarrıfı Beyhân Sultân kethüdâsı oldu.
1210 cumâdelâhirinde kethüdâlık işleriyle meşgûl olmak üzere kitâbetten azledildi.
Sâdık Mehmed Paşa-Hazînedâr Çerâğı Ba’dehû devr-i menâsıb ederek 1222’de Tophâne nâzırı, 1223’de cizye muhâsebecisi, 1226’da
Merzifonludur. 1115 zilhiccesinde vefât eden Ma’kûlzâde İbrâhim Efendi evlâdından Ali Anadolu ve 1227’de Hâremeyn muhâsebecisi oldu. Bu sûretle menâsıbı devrederek 1237’de
Ağa bin Abdurrahman Efendi bin İbrâhim Efendi’nin mahdûmudur. Gençliğinde Cânik muhassılı Humbarahâne nâzırı ve 1238’de suvârî muhâsebecisi olup 1238 [241] zilhiccesinin başında
olan Câniklizâde Hazinedâr Süleyman Ağa’nın hizmetine girdi. Müşârün-ileyhin dâiresinde vefât etdi. Selimiye Câmii civârında medfûndur. İlim ve istikâmeti vardı. Yaşı yetmişe
tefeyyüz ederek bölükbaşı ve 1070’de Trabzon vâlisi oldukda kethüdâsı ve dâmâdı oldu. varmışdı. Mahdûmu es-Seyyid Abdullah Efendi de 1228’de fevt oldu. Dâmâdı Amasya’nın
Bu sâyede terakkî görüp Rusya muhârebâtında yararlığı görüldüğünden dergâh-ı âlî Elvân Çelebi Köyü’nden Defterdâr Halil Recâi Efendi birâderi hâcegândan Râğıb Mehmed
kapıcıbaşılığıyla taltîf edildi. 1181’de Merzifon mâlikânesi mutasarrıfı ve voyvadası olup 1183 Efendi’dir.
muharreminde kayın pederiyle harbe me’mûr oldu. Harbde yararlığı görülüp 1183 senesi şevvâlinin
on üçüncü günü mîr-i mîrânlıkla Amasya mutasarrıfı ve 1184 saferinde vezâretle İbrâil muhâfızı Sâdık Mehmed Ağa-Yüzbaşızâde
oldu. Tercemesi yukarıda yazılan esbak Yeniçeri Ağası Mehmed Emîn Ağa’nın oğludur.
Rusya muhârebâtında gösterdiği şecâat ve liyâkate binâen 1185 [238] zilhiccesinde Sivas 1212’de pederinin vefâtında İstanbul’a gidip Amasyalızâde Hacı İbrâhim Efendi’nin dâiresine
vâlisi olmuşdu. Ancak hazinedâr Süleyman Paşa’nın rakîbi ve Aybatsalı Ahmed Ağa’nın kâyın intisâb etdi. Bunun himmetiyle terakkî edib dergâhı âlî kapıcıbaşlığı rütbesiyle Gümüşhâne
birâderi olan Canikli Hacı Ali Bey’in hasedini kazandı. Bu hased yüzünden ve Hacı Ali Bey’in emîni oldu.
pek nâ-merdâne hareketinden dolayı bir hezîmete düçâr oldu. 1222 rebîülevvelinde hâmîsinin şehâdeti üzerine azledilip Amasya’ya geldi. 1224’de
Bu hezîmetin en büyük sebebi Hacı Ali Bey’in kuvve-i imdâdiyye göndermemesi, büyük Gümüş kasabası voyvadası ve Gümüş mâdeni emîni, 1227’de Mecitözü voyvadası ba’dehû
Rus ordusuna karşı yalnız kalması idi. Bu hezîmet Sadr-ı a’zam ve serdâr-ı ekrem Silâhdâr Tokat voyvadası ve kalhâne müdürü ve bir aralık Amasya mütesellimi oldu. Ancak
Mehmed Paşa’nın azline ve Hacı Ali Paşa’nın vezâretine bâis oldu. Serdâr-ı ekrem Muhsinzâde Yeniçerilerin azgınlığı bunun idâresizliğine hamledilerek az müddet sonra azledildi. Ba’dehû
424 425
428
