Page 203 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 1

Dört nevâhîden biri, 1- "Hamîd Nâhiyesi" olup kazânın şark-ı cenûbî tarafını ihâta eder.
Merkezi "Hamîd Karyesi" olup "Göl Tekkesi" demekle ma'rûf bir tekkesi ve "Polad
Karyesi"nde "Sultân Mustafa Câmii" demekle meşhûr bir câmii vardır.
İkincisi, [390] 2- "Kara Abdal Sultân Nâhiyesi" olup 1314'de "Hamîd Nâhiyesi"yle
birleşdirilmiş ve bir nâhiye-i cesîme teşkîl olunmuşdur. "Abdâl Sultân Tekkesi" meşhûr olup
türbesi de vardır. "Şeyhli Karyesi"nde "Seyfî Dede" demekle meşhûr "Kılıç Dede Tekkesi" ve
türbesi vardır. Meşhûr "Büyük Kızoğlu, Küçük Kızoğlu, Çakır Gümüş, Aşağı İnöz, Yukarı
İnöz" Köyleri bu nâhiyededir.
Üçüncüsü, 3- "Ahmed Sarây Nâhiyesi" olup kazânın şimâl tarafını ihâta eder. "Ahmed
Sarayı"nda "Seyyid Ahmed Kebîr-i Rufâ'î" evlâd-ı kirâmından "es-Seyyid Zeynülâbidîn Rufâ'î
Tekkesi" ve kârgîr câmii ve bir mekteb-i ibtidâ'î ve "Diyadin Karyesi"nde "Zeyneddîn Samud
Baba" tarafından binâ edilmiş "Samud Tekkesi" ve "Salur Karyesi"nde "Hacı Nebî Tekkesi"
vardır.
Dördüncüsü, 4- "Doğanlı Nâhiyesi" olup kadîmen müslim Türkler ile meskûn iken
el-yevm tamâmiyle Rûmlar meskûndur. "Doğanlı, Tataroğlu, Karamuk, Kemâl, Ömer Hâfız,
Hacı Ali, Kırık, Durasın" Köyleri bu nâhiyededir.
VI- Altıncısı "Mecidözü Kazâsı"dır ki: Amasya'nın cenûba doğru ve garb taraflarını
muhît olup şarkan Amasya, garben Çorum, cenûben Zile ve şimâlen Hacıköyü kazâlarıyla
mahdûddur. Merkezi "Avkat Köyü" civârında iki tepenin düzce olan sırtlarında kâ'in
"Mecidözü Kasabası"dır. Bu kasaba, [391] Avkatlıoğlu Hacı Ali Ağa"ya nisbetle "Hacıköyü"
demekle de meşhûr olduğundan bâlâdaki "Hacıköyü" ile aralarını tefrîk için buna "Avkat
Hacıköyü", ona "Gümüş Hacıköyü" denmekdedir.
Bu kasabanın yeri, devr-i kadîm-i Dânişmendî'de kâdı-yı bilâd-ı Rûm olan
"Abdülmecîd Hirevî Mâlikânesi" olduğu münâsebetle 530 târîhlerinden beri "Mecidözü"
demekle meşhûr olduğu vesâ'ik-i atîkadan anlaşılmakdadır. "Avkat Köyü" bu kasabanın garb-ı
şimâlîsinde olup Pontus kralzâdelerinden birinin adı olduğu ve bu köyde meşhûd olan kal’a-i
kadîme harâbesi bu Avkat'ın olup icrâ-yı hükûmet etdiği elsine-i âmmede deverân etmekdedir.
Bu kazâda meskûn olan Türkler'in ekserîsi "Bayındır, Kayı" uruklarından olup Tatar,
Kürd dahi bulunmakdadır. Merkezi olan kasaba kadîmen bir köy hâlinde olup "Avkatlızâde el-
Hâc Ali Ağa" 1140 târîhinden i'tibâren bu köyde ikâmet ve kesb-i nüfûz ve iktidâr eylediğinden
1168'de bir câmi-i şerîf ve hamâm ve mekteb ve kendine mu'azzam bir konak inşâ ve mahdûmu
"Mustafa Paşa" dahi evkâfını tanzîm ve bunun mahdûmu "el-Hâc Süleyman Bey" câmii
tecdîden tevsî' ve önünde bir medrese binâ ederek bir kasaba hâline koymuşlardır.
1291 hudûdunda kazâ teşkil olunarak kâ'im-makâmın idâresine verilmiş ve 1306
hudûdunda bir mekteb-i ibtidâ'î binâ ve 1312'de [392] mekteb-i rüşdîye tahvîl olunarak tabur
merkezi olmuş ve ibtidâ binbaşı olan "Karslı Ahmed Şükrî Bey" bir hamâm ve kırâ'athâne ve
kâ'im-makâm "İskilibli İsmâ'îl Kemâl Bey" 1316'da mücedded bir hükûmet konağı, bir sâat
kulesi binâ ve "Hacı Süleyman Bey"in câmi-i şerîfini ta'mîr ve bir minâre-i latîfe ilâveten
inşâsına himmet ederek kazânın eşrâf ve efrâdı bezl-i i'ânât husûsunda yekdiğerine müsâbakat
ve ibrâz-ı hamiyyet etmişlerdir.
Bu kazâ "Mecidözü", "Danunözü", "Varay" nâmlarıyla meşhûr üç kazâdan müteşekkil
olduğundan iki yüz kırk kadar kurâyı, yedi nâhiyeyi, elli bin kadar nüfûs-ı umûmiyyeyi hâvî
olduğu hâlde merkezi olan "Mecidözü Kasabası" üç yüz kadar hâneyi muhtevî ufak bir şehr-i
cedîddir. Kasabanın manzara-i umûmiyyesi latîf olup kadîmen "Bayındırlı Sülâlesi"nin nüfûz
ve idâresi altında bulunmakda idi.
Bayındır uruğundan olan "Baba İlyâs-ı Horasânî" evlâdı Amasya'da nüfûzları zâ'il
oldukda bu kazâya nakl-i ikâmet ederek muhâfaza-i mevcûdiyet etmişlerdir. Mecidözü
Kasabası'nın kurbunda bulunan "Bayındır Karyesi" vaktiyle büyükçe bir kasaba olduğunu
el-yevm karyenin cesâmeti anlatmakdadır. Bu karye mükemmel kaldırımlar ile müzeyyen,

190
202