Page 26 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

çekerek onun adının, hükûmetinin, sülâlesinin Türkiye tarihinde çok bilinmediğini,“Hacı
Şâdgeldi Paşa ve pederi Kutlu Şâh, kendi zamânlarında Anadolu'nun ortasında adları,

vak'aları, eserleri pek meşhûr ve târîhî birer şahsiyet-i mümtâze iken ma'a'l esef Türkiye târîhi,

Osmanlı müverrihleri tanımıyordu. Bunları âlem-i târîhe tanıtan; medfenlerini, sülâlesini
bulan âcizleri oldu.” şeklindeki ifadesiyle bu amaçla yaptığı çalışmaları sıralamıştır. Bu

araştırmasında hem İstanbul’daki kütüphanelerdeki eserleri inceleyip tercüme etmiş, hem
türbeleri dolaşarak kitabeleri okuyup değerlendirmiş, vakıf kayıtlarını tetkik etmiş, bütün bu

çalışmalarını delilleriyle beraber eserine dahil etmiş ve araştırmasının sonucunu şu şekilde
ifade etmiştir: “Bunlardan başka Hacı Şâdgeldi Paşa'ya, pederi Hacı Kutlu Şâh'a, dedesi Kürt

Bey'e, bunun pederi Kayı Bey bin Buşak Bey'e ve bunların bulduğum son evlâdına âid kuyûd

ve ma'lûmât-ı târîhiyye vardır ki bunlar uzun ve pek yorucu emeklerimin mahsûlüdür. Yalnız
bunlar için bir cild yazmalıdır. Buna da vakt ve nakdin müsâ'adesi yokdur. Şu kadar edille-i

sarîha isbât ediyor ki, Hacı Kutlu Şâh ve mahdûmu Hacı Şâdgeldi Pâdişâh, Amasya'da
müstakillen emâret ve hükûmet etmiş birer yüksek sîmâdır. Amasya'da Hacı Kutlu Şâh

tarafından te'sîs edilmiş bir emâret ve hükûmet-i müstakille vardır. Bu emâret-i müstakille,

Karaman emâretinden yüksek; Saruhân, Germiyân, Aydın emâretlerinden daha büyük, daha
38
kavî, daha milliyet perver, daha nâfizü'l kelim idi.”
Ne yazık ki Abdîzâde Hüseyin Hüsameddîn, kabir taşlarını ortaya çıkarmak amacıyla

yapmış olduğu kazılar nedeniyle bazen define arayıcı gibi güvenlik güçlerine ihbar edilmiş,

39
zaman zaman zor durumda da kalmıştır.

1.6.1. Tarih-i Osmanî Encümeni Üyeliğindeki Çalışmaları
Amasya Tarihi’nden başka Abdîzâde Hüseyin Hüsameddîn’in tarihçi kimliği ve

anlayışının izlerini onun Tarih-i Osmanî Encümeni üyesi iken yapmış olduğu çalışmalarından
da takip edebilmek mümkündür. Tarih-i Osmanî Encümeni, II. Meşrutiyet’in ilanı ve II.

Abdülhamid’in tahttan indirilişinin ardından devletin halka millî şuur aşılamak ve vatan
sevgisi kazandırmak amacıyla Sultan V. Mehmed Reşad’ın iradesiyle kurulmuştur.

Abdurrahman Şeref başkanlığında, başlangıçta “Tarih Komisyonu/Tarih-i Osmanî Heyet-i

Tahrîriyesi” ismiyle teşekkül etmiş bir kurumdur. İlk çalışmalarına Vakanüvis Abdurrahman
Şeref Bey’in Bâbıâli’deki odasında başlayan encümen bir Osmanlı tarihi yazma hazırlıklarına

başlamıştır. Baskı masrafları bizzat Sultan Mehmed Reşad tarafından karşılanacak olan bu

38 Amasya Tarihi, c. 3, s. 111-112.
39 Amasya Tarihi, c. 7, s. 122.
23

25