Page 296 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

nasb olunmuş idi. Sivas emîri olarak Erzenü'r-Rûm taraflarında muhârebât ile meşgûl olan
Ebü'l-Hüseyn el-Antâkî'ye zahîre ve kuvve-i imdâdiyye göndermek sûretiyle üç sene kadar
Amasya'yı hüsn-i muhâfaza etmeğe gayret etmişdir.
Fakat imparator Le'on, Pon kıt'asını kurtarmak için Covanes (Yovanis) nâm bir
kumandanın idâresinde kuvve-i askeriyye gönderdiği şâyi' olmakla Amasya muhâfazası kesb-i
nezâket edib Cemâl bin Bişr el-Kilâbî derhâl merkez-i hilâfetden istimdâd eyledi.
118 'de halîfe Hişâm bin Abdülmelik bir ordu tertîb edib oğlu Süleyman'ın idâresine
tevdî' ve ümerâdan Amr bin Mâlik el-Bâhilî ile Velîd bin el-Ka'kâ' et-Temîmî'yi de terfîk ederek
cümlesini Fon (Pon) bilâdına irsâl etmiş idi.
Beri tarafdan Yovanis, ma'iyyet-i mevcûdesiyle Sinop tarafından Amasya üzerine doğru
geldiğini anlayan Cemâl bin Beşîr el-Kilâbî ma'iyyetinde bulunan kuvvetle mukâbele eylediyse
de devâm eden hûn-rîzâne muhârebât esnâsında şehîd olduğu cihetle Amasya kadısı Amr bin
Elgâz et-Temîmî Amasya boğazlarını sedd ederek müdâfa'aya ikdâm ediyordu.
Bu esnâda Emîr Süleyman bin Hişâm, Tarende üzerinden Amasya'nın [223] imdâdına
yetişdiği cihetle derhâl tecâvüzî bir vaz'iyyet alarak Yovanis ordusunu bozup Sinop'a kadar
sürmüş, Pon kıt'asıyla Kapadokya kıt'asını tevhîd ederek emâretini muhârebât-ı vâkı'ada
şecâ'ati müsellem olan Amr bin Mâlik el-Bâhilî'ye tevcîh etmişdir.
Amasya vâlîsi Amr bin Mâlik el-Bâhilî bâlâda yazılan Amasya harbinde şehîd olan
Mâlik bin Şebîb'in oğlu olup pederi gibi Benî-Bâhile kabîlesi ümerâsından idi. Cemâl bin
Bişr'in şehâdeti üzerine 118 evâsıtında Amasya vâlîsi ve emîrü'l-avâsım ya'nî hudûd-ı Rûmiyye
muhâfızı ve Amr bin Elgâz et-Temîmî dahi kemâ-kân emîrü'l-mezâlim ya'nî Amasya kadısı
oldu.
Emîr Süleyman, Amasya'da beş yüz kadar mücâhid bırakıp Şâm'a avdet etdikden sonra
İmparator Le'on, ikinci bir fırka-i askeriyye tertîb ederek Yovanis'i tekrâr Amasya üzerine irsâl
edeceği anlaşılmakla 119'da Velîd bin el-Ka'kâ', yanına aldığı mücâhidîn-i İslâm ile Gazâle
(Zile)'ye kadar gelip Amr bin Mâlik'i takviye eyledi.
120'de Emîr Süleyman bin Hişâm, bunları takviye için Şâm'dan bir kuvve-i askeriyye
ile kalkıp Harşene'ye geldi. Harşene kurbunda kâ'in Semendû (Ziyâre) kasabasında ikâmet edib
Rûm kumandânı Yovanis'in Pon kıt'ası aleyhinde icrâ edeceği harekât-ı askeriyyeyi tevkîf
etmiş oldu.
121'de Rûm kumandânı Yovanis, Pon kıt'asına hücûm eylediği [224] cihetle imdâda
gelen halîfe Hâşim'in oğlu Emîr Mesleme ile Amasya vâlîsi Amr bin Mâlik mukâbele edib
Rumlar'ı perîşân ve Kastamonu taraflarına doğru ta'kîb etdiler.
Üç seneden beri devâm eden şu harekât-ı askeriyyeden müstebân olduğu üzere
mücâhidîn-i İslâm Pon kıt'asını ve Amasya şehrini sarf-ı kuvvetle muhâfaza edebilmekde idiler.
Fakat devlet-i Emeviyye bu esnâda dâhilen fevkalâde meşgûl olduğu cihetle bilâd-ı Rûm'a irsâl
edeceği kuvvetleri ihtilâlât-ı dâhiliyyeyi basdırmağa hasr ediyordu.
Devlet-i Emeviyye'nin şu meşgûliyyetinden bi'l-istifâde imparator Le'on, üçüncü def'a
olarak general Yovanis'i bir kuvve-i külliye ile Pon kıt'asına gönderdi. 122'de general
Yovanis'in Amasya'ya doğru hareket eylediğini haber alan emîrü'l-avâsım ve Amasya vâlîsi
Amr bin Mâlik el-Bâhilî mukâbele eylediyse de mukâvemet edemediği cihetle Harşene
kalesine tahassun eyledi.
Amr bin Mâlik, Şâm'dan ve ümerâ-yı etrâfdan istimdâd eylediyse de kuvve-i
imdâdiyyenin vürûdundan me'yûs olmalıdır ki Harşene kalesini hasr ve tazyîk eden general
Yovanis'e teslîm ederek ma'iyyet-i mevcûdesiyle Malatya'ya gitdi.
Fakat imdâda gelip şehre girmeğe muvaffak olamayan Ebu'l-Hüseyn Abdullah el-Battâl
el-Antâkî ya'nî Battâl Gâzi, Rûmlar ile çarpışdıkdan sonra Kayseriyye'ye doğru ric'at ederken
122 şevvâlinde şehîden irtihâl-i dâr-ı na'îm etmişdir. [225]
89 sene-i hicriyesinden 122 târîhine kadar tâm otuz üç yıl Arab mücâhidlerinin Pon
kıt'asında muhârebâtı, Harşene üzerine muhâcemâtı, bu kadar bilâdın fütûhâtı tevârîh-i

594
295