Page 299 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 2

halîfe dahi Rey vâlîsi bulunan oğlu Muhammed el-Mehdî'ye hibe ve irsâl etmekle halîfe Mûsâ
el-Hâdî ile halîfe-i meşhûr Hârûn Reşîd bu Hayzürâne'den tevellüd etmişlerdir.
Emîr Mâlik bin Abdullah el-Has'amî, bu hizmeti mukâbilinde 144 târîhinden [231]
i'tibâren Harşene ve avâsım-ı Rûmiyye muhâfızı olarak Amasya'da dokuz sene kadar kalmış,
imparator Le'on dâhilen ve hâricen İslav, Bulgar milletleriyle fevkalâde meşgûl olmuşdur.
Harşene emîri Mâlik bin Abdullah 153 sene-i hicriyyesinde Bağdâd'a avdet edib
ümerâ-yı sâlifeden Emîr Ma'bûf el-Hacûnî, ba'dehû 153'de Züfer bin Âsım el-Hilâlî, ba'dehû
156'da Yezîd bin Üseyd es-Sülemî Harşene emîri olarak yek-diğerini müte'âkib Amasya'ya
geldiler.
158 zilhiccesinde Ebû Ca'fer el-Mansûr Mekke-i Mükerreme'de vefât edib oğlu
Muhammed el-Mehdî halîfe-i müslimîn oldukda Rûm imparatoru Le'on, bilâd-ı Rûm'un
istirdâdına kıyâm edib Manil (Manu'il) nâmında bir kumandânı asâkir-i külliye ile gönderdi.
Amasya emîri Yezîd bin Üseyd es-Sülemî, buna mukâvemet edemediği cihetle 159'da Bağdâd'a
avdet ve General Manu'il dahi Amasya'ya duhûl etmişdir.
Rûm imparatorluğu tarafından Pon vâlîliğine nasb olunan General Manu'il, Amasya'da
üç sene kadar ikâmet ederek İslâm mücâhidlerinin savletlerinden Pon kıt'asını muhâfazaya
çalışıyor, hilâfet-i İslâmiyyenin teşebbüsâtını ta'kîb ederek kuvâ-yı mu'âvenesini teksîr
ediyordu.
Fakat Emîr Yezîd bin Üseyd'in Bağdâd'a avdet ederek, nâgehânî bir hücûma ma'rûz
olduğunu ve Rûmlar'ın tecâvüzâtını arz etmekle halîfe Muhammed el-Mehdî seksen bin asâkir-i
mürtefika (muvazzafa ve muntazama) ve bu mikdârda asâkir-i mutatavvı'adan (gönüllü)
mürekkeb yüz altmış [232] bin mevcûdlu olarak tertîb eylediği bir orduyu meşâhîr-i ümerâdan
Hasan bin Kahtaba'nın idâresine verip pek çok ümerâyı terfîk ederek bilâd-ı Rûm'a irsâl eyledi.
Emîr Hasan 162'de ma'iyyet-i mevcûdesiyle Bağdâd'dan hareket edib Malatya
üzerinden bilâd-ı Rûm'a dâhil ve ba'dehû Elbistân, Sivas, Tarende cihetlerini harben çiğneyip
Harşene'ye kadar vâsıl olduğu esnâda Pon vâlîsi General Manu'il münhezimen sevâhil-i bahre
doğru firâr ediyordu.
Sâbık Amasya emîri Yezîd bin Üseyd es-Sülemî, Harşene'den sâhil-i bahra kadar bilâd-ı
Harşene'yi istîlâ ve Rûmlar'ın hudûd-ı İslâmiyyede irtikâb etdikleri mezâlim ve seyyi'âtın bir
kısmına mukâbele-bi'l-misl olmak üzere tahrîb ve yağmâ ederek General Manu'il'i ta'kîb
etmekle Manu'il mağlûben İstanbul'a firâr eyledi.
163'de imparator Le'on vefât edib küçük oğlu beşinci Kostantin vâlidesi Rihi (İren)'in
vesâyeti altında Rûm imparatoru oldu. İren, İslâm mücâhidlerinin bilâd-ı Rûmiyye'de savletini
tahfîf için akd-i sulha mecbûr olarak Harşene bilâdı devlet-i Abbâsiyye idâresinde kaldığı
cihetle Yezîd bin Üseyd es-Sülemî sâniyen Amasya vâlîsi oldu.
Amasya vâlîsi Yezîd bin Üseyd es-Sülemî 163'de sevâhil-i bahriyye muhâfızı dahi olup
hâl-i harbin hitâmına binâ'en emîrü'l-asker Hasan bin [233] Kahtaba Amasya'da bir mikdâr
mücâhid bırakdıkdan sonra ma'iyyetiyle avdet ve Yezîd es-Sülemî Harşene'de beş sene kadar
ikâmet ederek Rûm ahvâline nezâret etmekde idi.
Rûm imparatoriçesi İren, hevâ-yı saltanat uğurunda oğlunu ber-taraf ederek idâre-i
umûra başlayıp 168'de baş kumandan olan Tekfûr (Nikefor)'u bilâd-ı Rûm'un istirdâdına
me'mûr ve nakz-i ahd ederek bir kuvve-i külliye ile Anadolu'ya irsâl eyledi. Harşene emîri
Yezîd bin Üseyd es-Sülemî bu kuvve-i külliyeye mukâvemet edemeyip Bağdâd'a avdet etmeğe
mecbûr oldu.
169 muharreminde Muhammed el-Mehdî irtihâl-i dâr-ı bekâ edib büyük oğlu Mûsâ
el-Hâdî taht-ı hilâfete câlis olduğu esnâda Yezîd bin Üseyd'in avdeti ve Rûmlar'ın bilâd-ı
İslâmiyyeye tecâvüzü anlaşılmakla Mûsâ el-Hâdî, cezîre vâlîsi Alî bin Süleyman el-Abbâsî
idâresine bir ordu tevdî' ve Kansarîn vâlîsi Yezîd bin el-Münzir bin el-Battâl Ebi'l-Hüseyn
el-Antâkî'yi terfîk ederek bilâd-ı Rûm'a gönderdi.

597
298