Page 320 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

gönderdiği vergiyi Sultân Melikşâh istisgâr ediyordu. Bunu anlayan ümerâdan Emîr Barsak
(Porsuk Bey) Sultân Melikşâh'ı iknâ' ederek Anadolu hükûmetine kendisini nasb eyledikde
gelip Mansûr Hân'ı katl ve hükûmetini zabt etmesi, Mansûr'un birâderi Süleyman Hân'ı pek
ziyâde müte'essir etmiş idi.
Binâ'en-aleyh Süleyman Hân bin Kutlumuş Hân, bir müddet sonra Bağdâd'a gidip
Sultân Melikşâh'a tazallüm-i ahvâl ve Porsuk Bey'in gadrinden şikâyet ve peder ve birâderinin
hükûmetine kendisinin liyâkat ve istihkâkını arz ederek rızâsını tahsîl etmekle avdet ve kuvve-i
mevcûdesiyle gelip Porsuk Bey'i def' ve pederinin hükûmetini ahz eyledi. Dürretü'l-Eslâk
bunları nakl eylediği hâlde senelerini ta'yîn etmiyor.
468-472 seneleri arasında cereyân eylediği tahmîn olunan şu vekâyi'den sonra Anadolu
hükümdârı Sultân Süleyman Hân Konya'yı merkez-i hükûmet ittihâz ederek Antakya ve Nikya
ya'nî İznik beldelerini zabt etmekle iştihâr ve Amasya hükümdârı Melik Ahmed Hân Amasya
vilâyeti mülhakâtını kâmilen zabt etdikden sonra Kayseriyye emâretini Tursan Bey'e, Ankara
emâretini Çavlı Bey'e, Sivas emâretini Yağıbasan Bey'e, Trabzon ve havâlîsi emâretini de Süli
Bey'e tevcîh edib yeğeni Sultân Süleyman Hân ile müttefikâne hareket ediyordu. [290]
Çünkü emâretlere ta'yîn olunan şu zevât Melik Dânişmend Ahmed Hân'ın ammizâdeleri
olduğu münâsebetle bunların Türkmenler arasında hâ'iz oldukları nüfûz ve i'tibârdan idâre-i
dâhiliyyeyi te'mîn için istifâde etmek istediği zann olunur. Çünkü melik-i müşârün-ileyhin
ceddi Alp Arslan'ın Muhammed, Ali, Hasan nâmında üç oğlu ma'lûm olup Muhammed Bey'in
oğlu Yağıbasan, Hasan Bey'in oğulları Tursan, Çavlı, Suli Beyler ve Alî Bey'in oğlu da Melik
Gâzi Ahmed Hân idi.
Bu senelerde Sultân Süleyman ile Melik Ahmed Hân, yek-diğeriyle hüsn-i mu'âşeret ve
bilâd-ı Rûm'a akınlar icrâ ederek gazâya bezl-i himmet etdikleri münâsebetle Sinop taraflarını
Melik Ahmed Hân ve kâmilen İzmir tarafını da Sultân Süleyman feth edib Tursan ve Çavlı
Beyler dahi Üsküdâr'a doğru hücûm ederek Rûmlar'ı tedhîş ediyorlardı. 327
Lâkin Sultân Süleyman'ın fütûhâtı tevessu' etdikçe gurûru tezâyüd edib her tarafa ibrâz-ı
şiddet eylediği esnâda dayısı bulunan Melik Gâzi Ahmed Hân'ın hudûd-ı cenûbiyyesinden ba'zı
yerlere ve Kayseriyye vâlîsi Tursan Bey'in merkez-i emâretde olmadığından bi'l-istifâde oralara
nasb-ı dîde-i ihtirâs ediyor, bu cihetden Sivas vâlîsi Yağıbasan Bey ile araları bozulmuş
bulunuyordu. [291]
Bizans imparatoru Aleksiyus bunu haber aldıkda, zâten dil-gîr olduğu Tursan ve Çavlı
Beyler'i i'âde etmeğe çalışdığı esnâda General Kalidis idâresine mikdâr-ı kâfî asker verip
Karahisâr-ı Şarkî cihetinden Amasya üzerine irsâl ve mukaddemen Niksâr beyi olan Mîhâ'il'i
de buna terfîk etmişdi.
Karadeniz sevâhili kumandânı Suli Bey, bu kuvve-i külliyeyi def'e askeri kâfî olmadığı
cihetle ric'ate mecbûr olup Melik Gâzi Ahmed Hân'dan istimdâd ve Kalidis dahi hudûdu
tecâvüz ederek Niksârı muhâsara ediyordu (478).
Yağıbasan Bey, Sultân Süleyman'ın Elbistân taraflarına tecâvüzâtını def' etmekle
meşgûl olduğu esnâda şu muhâsaranın vukû'u Melik Gâzi Ahmed Hân'ı igzâb eyledi. Derhâl
ma'iyyetine aldığı bir kuvve-i kâfiye ile Niksâr'a gidip Kalidis, Mihâ'îl alaylarını bozdu. Bunları
perîşân bir sûretde ta'kîb ederek mülkünü tecâvüzden muhâfaza ve şehîd olan Niksâr emîri
Hüseyin Gâzi Bey'in yerine silahdârı Mübârekşâh'ı nasb eyledi. Mübârekşâh'ın Niksâr'da
nâmına mensûb bir mahallesi ve Hüseyin Gâzi'nin kabri meşhûrdur.
Emîr Yağıbasan Bey'i bozup Elbistân taraflarını istîlâ eden Sultân Süleyman-ı Selçûkî
479'da Şâm hükümdârı Tâcu'd-Devle (Tanış Hân-ı Selçûkî) hükmünde olan Haleb taraflarını
istîlâya kıyâm ve harben münhezim olduğunu müte'âkib maktûlen vefât eyledikde Emîr
Yağıbasan Elbistân'ı [292] istirdâd ederek Antakya şehrine kadar istîlâ ve buraları zabt eyledi.

327 Bunların Boğaz'a kadar gelip Anadolu Hisârı'nda ikâmetle gelen giden gemilerden vergi aldıkları meşhûrdur.
618
319