Page 347 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 2

Sultân Alâ'eddîn bu teklîfi redd etmek tarafdârı olduğu hâlde kendi ümerâsı ve gelen
sefîr-i müslim sultân-ı müşârün-ileyhi iknâ' etmekle Oktay Ka'ân'a mutâva'at eylediğini müş'ir
hedâyâ-yı lâyıka irsâl ederek ehl-i İslâmı görünür belâdan kurtarıyordu. Fakat işte bu itâ'at,
husemâ-yı İslâm tarafından sultân-ı müşârün-ileyhin izâle-i vücûduna bir âlet olarak i'zâm
ediliyor, sultânü'l-müslimîn olan Keykubâd, kuvvet ve kudreti var iken putperest olan Oktay
Ka'ân'a inkıyâd etmekle dîn-i İslâma ihânet etmiş olduğu efkâr-ı avâma telkîn olunuyordu.
Târîh-i İbni Bîbî'de mezkûr olduğu üzere 634 muharreminde Amasya [368] vâlîsi Emîr
Berke Hân'ın akrabâsından olup bundan akdem Erzincân emâretine nasb edilen Emîr Seyfeddîn
Kır Hân Sivas emâretine nakl olunarak Berke Hân'ın takviye olunması Rûm İsâk'ı telâşa
düşürmüş olmalıdır ki Konya'da mukaddemâtı ihzâr edilen cinâyet tesrî' ediliyor, efkâr-ı avâmı
zehirleyen telkînât-ı muzırra sultân-ı müşârün-ileyhin şehzâdesi Keyhusrev'in aklını alıyor,
pederine karşı keskin bir düşman oluyor, atabegi bulunan Sa'deddîn Köpek gâfil şehzâdeyi,
pederini tesmîm etmeğe teşvîk ediyordu.
Hulâsa Târîh-i İbni Bîbî ve Ikdü'l-Cümân'da mezkûr olduğu üzere Sultân Alâ'eddîn
Keykubâd-ı Selçûkî 634 senesi şevvâlinin dördüncü gecesinde mesmûmen vefât edib şehzâde-i
gâfili Gıyâseddîn Keyhusrev Konya hükümdârı ve atabegi olan Sa'deddîn Köpek sâhib-i
devleti, ya'nî vezîr-i a'zamı olarak hall ü akd-i umûr-ı İslâm, Köpek elinde kalıyordu.
Câmiu'd-Düvel'de mezkûr olduğu üzere sâhib-i a'zam Sa'deddîn Köpek, mevki' ve
nüfûzunu tahkîm için meşâhîr-i ümerâdan Tâceddîn İbrâhim Pervâne Bey'i Ankara vâlîliğine
nasb ederek dâ'ire-i saltanatdan teb'îd ediyor, nâzıru'l-ceyş olan emîr-i meşhûr Kemâleddîn
Kâmyâr'ı yeni pâdişâha sû'-i kasd etmek töhmeti isnâd ederek öldürüyor, hulâsa kendisine
mu'ârız olanları her hâlde ya sürüyor yâhud ifnâ ediyordu.
Konya'da Köpek, bu gibi cinâyetlerle meşgûl iken Amasya'da Baba İshâk (Rûm İsâk)
durmuyor, perde arkasından muttasıl i'mâl-i desâyis ederek [369] Amasya vâlîsi Berke Hân'ı
kaldırmak için Konya'ya şikâyetler yağdırıyor ve Harezmîler'in mezâliminden bahisle avâmı
dehşetli sûretde feryâd etdiriyor idi.
Rûm İsâk'ın Konya'da eli mesâbesinde olan sâhib-i a'zam Sa'deddîn Köpek, bu gibi
şikâyât ile Amasya vâlîsi Emîr Berke'yi -isyânından havfen - birden bire azl edemiyor. Târîh-i
İbni Bîbî'de mezkûr olduğu üzere müzâkere-i ahvâl-i memleket bahânesiyle Sivas emîri
Seyfeddîn Kır Hân'ı 635 evâ'ilinde Konya'ya da'vet ederek emîr-i mûmâ-ileyhi Konya'ya
vusûlünden sonra azl ve Amasya'da Zemendû (Ziyâre)'ye nefy etmekle bir tarafdan Amasya
vâlîsi Emîr Berke'ye gözdağı veriyor, diğer tarafdan Rûm İsâk'ın Sivas ve Tokat taraflarındaki
teşkîlâtını teshîl ediyor idi.
Çünkü Baba İshâk Kefersûdî Tokat, Canik, Çorum, Sivas ve Karahisâr-ı Şarkî
livâlarında ve havâlîsinde hafiyyen ikâme eylediği hulefâsıyla buralarda meskûn olan halkı
ibtidâ Baba İlyâs Horasânî'ye ittibâ'a da'vet ediyor, bu sûretle onları dâ'ire-i inkıyâda aldıkdan
sonra tedrîcî bir sûretde münkâd olanlara bâtıniyye ve şî'a-i râfıze mezheblerinin usûl ve
erkânını telkîn ederek onları kendisine celb ediyordu.
Câmiu'd-Düvel'in ta'rîfi üzere Baba İshâk Kefersûdî zâhiren gâyet riyâkârâne ve bârid
bir sûretde zühd ü takvâ gösterir, kurâda bir mağaraya [370] ve Amasya'da bir odaya kapanıp
kimseyi yanına kabûl etmez, dâ'imâ münferid yaşardı. Halkı idlâl ederek kendisine bend etdiği
cihetle avâmın nazarında "veliyyullâh" olmak üzere tanınmış idi. Her hâlinde bâtıniyye pîri
bulunan Hasan bin Sabbâh'ı taklîd etmekle halkın nazar-ı dikkatini celb etmişdi.
Baba İshâk Kefersûdî, teşebbüsât-ı âtiyesine mâni' olan zevât-ı hamiyyet-simâtı
Konya'da Köpek vâsıtasıyla ber-taraf etdiği esnâda Ankara vâlîsi Tâceddîn İbrâhim Bey'i de
mâni'-i teşebbüsâtı görmüş olmalıdır ki sâhib-i a'zam Sa'deddîn Köpek, Câmiu'd-Düvel'de
mezkûr olduğu üzere vâlî-i müşârün-ileyhi töhmet-i zinâ ile Konya'ya celb ve recm etdirmekle
636'da bîçâreyi bi-gayri hakkın ifnâ etmiş idi.
Ankara vâlîsi İbrâhim Bey'in katlinden sonra nevbet-i tenkîl, Amasya'da kâ'in
Harezmîler'e geliyordu. Baba İshâk, teşebbüsâtına mâni' gördüğü Amasya vâlîsi Berke Hân'ı

645
346