Page 432 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Hacı Şâdgeldi Paşa, hastalığı tahaffüf etdikde askerinin başına geçdi. Sivas'a doğru
hareket edib Artukâbâd'a kadar gitdi. Kadı Burhân da Baramlu, Samagarlu askerlerini ve sâ'ir
kendi tarafdârlarını alıp Hacı Şâdgeldi Paşa'ya karşı geldi.
Kadı Burhân, bir tarafdan işi sulhen tesviye edib ehl-i İslâm [105] arasında kan
dökülmemesini istemek tarzında Hacı Şâdgeldi Paşa'ya elçiler, mektûblar gönderdi. Sonra
mülâkât istedi. Hacı Paşa'yı istediği kadar oyalıyordu.
Diğer tarafdan kendi ma'iyyetinde olan Türkmen ve Moğol nâtıka-perdâzlarından
lüzûmu kadar adamları Hacı Şâdgeldi ordusuna gizlice gönderip "Şâdgeldi köle oğludur, haseb
ve nesebi belirsiz adamdır, ne emâreti ne velâyeti şer'an sahîh değildir, Kadı Burhân ise
eben-an-ced asîl, necîb bir zâtdır. Bir köle oğluna uyup öyle necîb bir zât ile nasıl harb
edeceksiniz" şeklinde orduya tefrikalar verecek propoganda yapdırıyordu.
Kadı Burhân, Hacı Şâdgeldi ordusunda yapdırdığı propogandaların te'sîrâtını haber
aldığı anda iki tarafdan gelip giden elçilerle mükâlemâtında lisânını değişdirdi. Hacı Şâdgeldi
Paşa'nın elçisine şöyle diyordu:
"Hacı Şâdgeldi, Alî Beyzâdeyi taht-ı emârete müttefikan iclâs edelim ki vâris-i
memleketdir. Ehl-i islâm arasında kan dökmeyelim, diyor. Hâlbuki emîrzâdenin dedesini
öldüren, babasını şehir şehir süründüren, mülk-i mevrûsu olan Amasya'ya geldiği hâlde yüzüne
bakmayan, eşyâsını yağmâ etdiren, Amasya'dan sürüp çıkaran Hacı Şâdgeldi'dir. Şimdi nasıl
emîrzâdeye şefkat gösteriyor?"
Beri tarafda Hacı Şâdgeldi ordusunda büyük ve tehlikeli bir tefrika hâsıl olmuş; Çonkar,
Kara Tatar hazelesi ordudan çıkıp [106] gitmiş, ordunun kuvve-i ma'neviyyesi tamâmiyle
bozulmuşdu.
Amasya beyleri, âlimleri ve ordu zâbitleri; orduda inzibâtı ve kuvve-i ma'neviyyeyi
te'mîne, söylenen sözlerin birer efsâneden ibâret olduğunu ve Hacı Şâdgeldi Paşa'nın haseb ve
nesebini, asâlet ve necâbetini yukarılardan beri arz etdiğimiz vechile isbât etmeye
çalışıyorlardı. 517
Hacı Şâdgeldi Paşa, Sivas a'yânından aldığı da'vet ve feryâd-nâmelerin âsârını
göremedi. Zâten buna canı sıkılıyordu. Ummadığı hâlde söylenen sözlerden ve orduda hâsıl
olan tehlikeli hâlâtdan fevkalâde müte'essir olarak yeniden hastalandı. İşi tatlıya bağlayarak
avdete lüzûm gördü. Orduyu kaldırıp Amasya'ya döndü.
Hacı Şâdgeldi Paşa, pek ciddî bir sûretde harekete mecbûriyet gördü. Erkân-ı devletiyle
bi'l-müşâvere Erzincân, Canik, Karahisâr-ı Şarkî, Kayseriyye, Kastamonu beyleri olan
Tayerten, Tâceddîn, Melik Ahmed, Cüneyd, Bâyezîd Beyler'i Kadı Burhân aleyhinde ittifâka
da'vet etdi.
Kastamonu hükümdârı Bâyezîd Bey, Hacı Şâdgeldizâde Emîr Ahmed Bey'in
kayınpederi idi. Diğer beylerden daha ziyâde kuvvet ve şevketi vardı. Kayseriyye vâlîsi Ömer
Beyzâde Cüneyd Bey, Kadı Burhân'ın adüvv-i ekberi idi. Tâceddîn Bey, "Canitli" demekle
meşhûr [107] olup Hacı Şâdgeldi Paşa'ya münkâd ve bütün Samsun vilâyetine vâlî idi.
Hacı Şâdgeldi Paşa'nın bu hareketi, Kadı Burhân ile muhârebe etmeye delâlet ediyordu.
Bunu tesbît için akd eylediği meclis-i âlîde kazasker Cemâleddîn Muhammed Aksarâyî, müftü
İzzeddîn Muhammed Amâsî, kibâr-ı fuzalâdan Celâleddîn Muhammed bin Resûl, Alâ'eddîn
Alî bin Aksarâyî, değerli ümerâdan Cemâleddîn Fîrûz Bey ve bunlara uyan ulemâ ve ümerâ,
Kadı Burhân ile derhâl muhârebe etmeği musîb görmüyorlar ve diyorlardı ki:
"Bu muhârebeden maksad, sefîh Alî Bey'in henüz mürâhık bile olmayan bir çocuğunu
emîr nasb etmek ise bezl edilecek mâl ve câna yazıkdır; Amasya hükûmeti için bir fâ'idesi
yokdur. Eğer Sivas vilâyetini tamâmiyle istîlâ etmek ise ahvâlin inkişâfına ve esbâbının
tamâmiyle tedârikine kadar harbin te'hîri lâzımdır. İsti'câlin mazarratı çokdur".

517 Esbak Amasya emîri Şâdî Bey'in kölesi Kutlu Bey olup oğulları Mahmûd, Ahmed, Şâdî Beyler'dir. Kadı
Burhân bunu murâd ederek tağlît-i ezhân etdiği zann olunur. Bu Kutlu Beyzâde Ahmed Bey, bu târîhde Sivas'ın
etrâfını kasıp kavurmakda idi.
729
431