Page 437 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

mahdûmu Seyyideddîn Muhammed Bey kendisinden evvel vefât etmişdi. Diğer mahdûmları
Fahreddîn Ahmed, Musliheddîn Mustafa Beyler'dir.
Hacı Şâdgeldi Paşa'nın câriyeleri ve kerîmeleri vardı. Kerîmelerinden Safâpaşa Hâtun,
Ma'sûme Hund Hâtun, Bulaşâh Hâtun, Cihânşâh Hâtun ma'lûm olabildi. Enişteleri Şeyhzâde
Şerefeddîn Osmân Paşa ile Alî Şâhzâde Tâceddîn İbrâhim Bey ma'lûmdur. Dâmâdları
ammizâdesi Mübârekşâh ile Biçarzâde Seyfeddîn Biçar, Sunkurzâde Cemâleddîn Yahşî Beyler
de ma'lûmdur.
Hacı Şâdgeldi Paşa'nın üç vezîri meşhûrdur: Biri Niksâr emîri Toganşâhoğlu Sirâceddîn
Muhammed Bey, diğeri eniştesi el-Hâc Şerefeddîn Osmân Paşa, üçüncüsü Torumtayzâde
Sirâceddîn Muhammed Çelebi'dir. Kazaskerleri Pîr Nizâmeddîn Mahmûd Cürcânî,
Cemâleddîn Muhammed Aksarâyî'dir. Şeyhu'l-islâmî makâmında olan Nizâmeddîn
Abdülmelik [117] Nahcıvânî, İzzeddîn Muhammed Amâsî pek meşhûr idi.
En büyük serdârı Babukşâhzâde Alâ'eddîn Alî Paşa'dır. Bunun pederi olan İmâdeddîn
Esen Bey de evâ'il-i emâretinde serdârı idi. İmâdeddîn Esen Bey, Hacı Şâdgeldi Paşa'nın
kayınpederi olduğu zann olunmakdadır.
Hacı Şâdgeldi Paşa, o zamâna göre nâdirü'l-vücûd bir emîr-i fâzıl, ilmiyle âmil,
tebe'asına karşı âdil, halk idâresini bilir bir hakîm-i kâmildi. Kendisini ulemâ, ümerâ, meşâyih
ve halk pek severdi. Yerine göre Şemseddîn, Seyfeddîn, Bahâ'eddîn lakablarıyla yâd olunur,
mahbûbu'l-kulûb olmuş bir zât idi.
Hacı Şâdgeldi Paşa, emâretin sa'âdet-i hâline, inkişâf-ı ikbâline en ziyâde hizmet etmiş
bir zât idi. Her tarafdan celb etdiği ulemâ, fuzalâ ve erbâb-ı sanâyi'i olanca kuvvetiyle himâye
ederdi. Amasya şehri, zamânında yüksek bir dâru'l-fünûn olmuş, en büyük âlimler, edîbler
yetişdirmişdir. Bunlar, Amasya Târîhi'nin terâcim kısmında görülür.
Hacı Şâdgeldi'nin sır kâtibi, Anadolu hattâtlarının pîri, Argun Kâmilî tilmîzi olan Yahyâ
er-Rûmî pek meşhûrdu. Bunun tilmîzi olan Muslihzâde Celâleddîn Abdurrahmân Çelebi
meşâhîr-i ulemâ ve hattâtînden olmuşdu.
Hacı Şâdgeldi Paşa Gıyâsiyye, Halfetiyye, Torumtâ'iyye, Atabeyiyye Medreseleri'ne
ilâveten bir medrese, mukâbilinde bir zâviye ve bunların ortasında bir câmi-i şerîf yapdırmışdı.
Zâviyesinde ikâmet eden eş-Şeyh Sun'ullâh [118] el-Halvetî vakfiyesinde bu câmi-i şerîfin
"Hacı Şâdgeldi Câmii" demekle meşhûr olduğu görülmüşdü.
847 senesinde vakfiyesini tanzîm etdiren Sun'ullâh Halvetî, "Saraclar Şeyhi, Debbâğlar
Şeyhi" diye meşhûr, mu'ahharan câmi-i şerîf-i mezkûra da civârında yapılan serrâc-hâneye
muzâfen "Sarac-hâne Câmii" ve "Saraclar Câmii" denmişdir. Bunun civârında olan Hacı
Şâdgeldi Hamâmı'na "Alaca Hamâmı" dendiği gibi.

Fahreddîn Ahmed Bey
Azîz-i Esterebâdî'nin Bezm ü Rezm'inde "Emîr Ahmed Bey", evrâk-ı resmiyyede
"Devâtdâr Ahmed Paşa", Hüsâmeddîn Kâtî'nin kalemiyle "Emîr-i Mu'azzam Fahreddîn Ahmed
Çelebi" diye meşhûr olan müşârün-ileyh, Hacı Şâdgeldi Paşa'nın ikinci mahdûmudur. Pederine
zamân-ı hükûmetinde "Devâtdâr" olduğu münâsebetle "Devâtdâr Ahmed Paşa" denmişdir.
Emîr Fahreddîn Ahmed Bey, pederinin sûret-i ma'lûmede irtihâlini müte'âkib Turhal'da
erkân-ı devletin ittifâkıyla 783 senesi ramazânında Amasya tahtına iclâs edildi. Amasya
emâret-i müstakillesinin üçüncü hükümdârı oldu. Vâlidesi Hâce Alî Şâh'ın kerîmesi, kendisi de
Kastamonu hükümdârı Bâyezîd Bey'le Bâbukşâhoğlu Ali Paşa'nın dâmâdıdır.
Emîr Ahmed Paşa Bey'in mu'âsırları şunlardı: Osmân İli hükümdârı Hünkâr Murâd Bey,
Karaman İli hükümdârı Alî Bey, Kastamonu [119] hükümdârı Bâyezîd Bey, Canik ve Samsun
emîri Tâceddîn Bey, Karahisâr-ı Şarkî emîri Melik Ahmed Bey, Erzincân emîri Tayerten Bey,
Sivas emîri Kadı Burhâneddîn Ahmed Çelebi.
Hünkâr Murâd Bey'in nüfûzu, Ankara yoluyla Anadolu'nun içine doğru girmişdi.
Bundan ilk önce istifâde eden Amasya emâreti olmuşdu. Diğerlerinin nüfûzu yalnız emîr

734
436