Page 442 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Çünkü Alî Bey, Sultân Altunbaş mahdûmu Keykubâd'ın oğludur. Tâceddîn Bey'le en
ziyâde mu'âraza eden, çarpışan bir adamdı. Onu şecâ'at ve besâletiyle iskât ederek "Kubâdoğlu"
diye ün almışdı.
Amasya emâreti, bu esnâda Amasya, Tokat, Çorum, Samsun vilâyetlerinden ibâretdi.
Ahmed Bey'in hüsn-i idâresi pederinin makâmına lâyık olduğunu gösterdi. Nâmına kitâblar
te'lîf edilerek hürmet-i âmmeye mazhar olmuşdu.
Ahmed Bey'in devrinde kibâr-ı fuzalâdan Hüsâmeddîn Hüseyin el-Kâtî, Hüsâmeddîn
Hasan el-Hôyî, Sadreddîn Artuk el-Gümüşî, Fahreddîn Osmân et-Türkmânî, Bedreddîn
Mahmûd bin İbrâhim en-Niksârî, Şücâ'eddîn İlyâs bin el-Gümüşî, şeyhü'l-kurâ Hâfızeddîn
Muhammed bin Halîl el-Habbâzî pek meşhûr idiler. Bunlardan Muslihzâde Celâleddîn
Abdurrahmân Çelebi kâtib ve muvakki'-i dîvân idi. Amasya Mevlevî-hânesi şeyhi Hüsâm
Dedezâde Celâleddîn Muhammed Çelebi de şâyân-ı hürmetdi.
Fâzıl-ı meşhûr Hüsâmeddîn el-Kâtî, emîr-i müşârün-ileyhin nâmına te'lîf eylediği Şerh-i
Miftâh'ın zahrına şunu yazmışdı:

نيدلارخف نيواونلاو كولملا ريهظ نيدهاجملاو ةازغلاةرصن طبارملا دهاجملارفظملا ديؤملا لداعلا ملاعلاريملأا ةنازخ مسرب
529 هرادتقا فعاضو هراصنأ الله زعأ ىبلچ دمحأ

Mukaddemen Köprü'den kaçıp Elbistân ve Mar'aş taraflarında serseriyâne gezen
Taşanoğlu Haydar Bey ihtiyâr olmuşdu. Bu esnâda Emîr Ahmed Bey'e ilticâ ve dehâlet ederek
evlâdıyla gelip Köprü civârında [131] "Koca Kayası" havâlîsinde yerleşdi. Köprü emîri de
birâderi Umur Bey'di.
Yine bu esnâda vefât eden Zeytun emîri Araboğlu Zeynel Bey'in yerine mahdûmu
Zekeriyyâ Bey geçdi. Hakala beyi Mahmûd Bey de vefât edib yerini oğlu el-Hâc Muhammed
Bey tutdu. Turhal emîri Mübârekşâh bin Toganşâh, Emîr Ahmed Bey'in hem yeğeni hem de
eniştesi idi.
Kadı Burhân'ın teşvîkâtıyla hareket eden Çongaroğlu Gözler ve İnan Beyler'le
Köpekoğlu Tosun Bey Amasya ve Tokat havâlîsinde münâsebetsizliğe kıyâm etmişlerdi.
Bunlar sevk edilen kuvvetlere itâ'at edib Kadı Burhân'ın teşvîkâtı akîm kaldı (786).
Amasya emâretinin Osmanlı devletine iltihâk edeceğini duyan Kastamonu emîri
Candâroğlu Bâyezîd Bey, mahdûmu İsfendiyâr Bey'i ikinci def'a Amasya'ya gönderdi.
Amasya'nın Kastamonu emâretine iltihâk etmesini dâmâdı olan Amasya emîrinden taleb etdi.
İsfendiyâr Bey de Ahmed Bey'i irzâ ve iknâ'a me'mûr idi.
787 senesi evâ'ilinde Amasya'ya gelen İsfendiyâr Bey, Amasya emîri Ahmed Bey'den
fevkalâde izzet ve ikrâm gördüğü Kızlar Sarây'ına indirildi. İsfendiyâr Bey'in iki def'a bu
sarâyda ikâmetinden dolayı Kızlar Sarâyı Kâtib Çelebi merhûmun dediği gibi "İsfendiyâr
Sarâyı" demekle meşhûr olmuşdu.
Amasya emîri Fahreddîn Ahmed Bey, vak'a-i sâbıkadan dolayı kayınbirâderi [132]
İsfendiyâr Bey'den zâten memnûn ve Candâroğlu'nun himâyesine muhtâc olacak derecede
zebûn değildi. Bâyezîd Bey, Hünkâr Murâd Bey'in tazyîkâtına karşı kendisini himâye edecek
bir kuvvete muhtâc idi. Bunun için canı sıkılmışdı. Tam bu sırada Kötürüm Bâyezîd Bey,
Kastamonu'da vefât etdiğinden İsfendiyâr Bey derhâl Amasya'dan çekilip gitdi. Birâderi
Süleymanşâh ile mükerreren harb ederek taht-ı emâreti zabt edebildi. Ahmed Bey de bunun
iz'âcâtından kurtulmuş oldu.
Kadı Burhân, her tarafa tecâvüzâtını artırdı. Gâh Kayseriyye'yi işgâl için kuvvetler
tedârik ederek Kayseriyye havâlîsine gidiyor, vurup gâret ederek avdet ediyor, gâh Tokat ve

529 “Emir, âlim, Allah’ın teyid ve zafer bahşettiği, mücâhid, murâbıt, gâzilerin ve mücâhidlerin yardımcısı,
hükümdar ve emirlerin destekçisi Fahreddîn Ahmed Çelebi’nin -Allah yardımcılarını aziz etsin ve kudretini kat
kat artırsın- kütüphanesine hususiyetle…” (Ed.)
739
441