Page 394 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Bâlî Bey-Yiğit
Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Ahmed Hân’ın kölesidir. Sarâyında ta’lîm ve terbiye görüb
ma’iyyetinde tefeyyüz ederek kapıcılar kethüdâsı oldu. 918’de Eskişehir Ovası’nda Sultân
Selîm Hân’a karşı yapılan muhârebede vefât etdi. Şehzâdenin havâss-ı bendegânından şecî’,
efendisine sâdık, gürbüz idi. [430]

Bâlî Çelebi-Yeni Beyzâde
Lâdiklidir. Hasan Çelebi mahdûmudur. Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Ahmed ricâlinden
olup ümenâdan oldu. Hayli zaman cizye muhasebecisi olup servet ü sâmân edinmişti. Lâdik’de
yaptırdığı mescid-i şerîf mesâlihine 918’de Karacavirân karyesini vakf etdi.
Şehzâde Sultân Ahmed’in ihnâkından sonra Lâdik’e çekilip on yıl kadar menkûbâne
yaşadı. 935’de Amasya Mukâta’ât emîni olup 940 sâline doğru vefât etdi. Sadr-ı esbak Tayyar
Mehmed Paşa bunun hafîdidir.

Bâlî Paşa-Hacı Hamza Beyzâde
Amasyalıdır. Hacı Hamza Bey Câmii ve vakfının mütevellîsi Mehmed Çelebi bin Hamza
Çelebi mahdûmudur. Sultân Selîm-i Sânî musâhibesi Amasyalı Ayşe Hubbî Kadın sâyesinde
Galatasaray-ı Hümâyûnuna girip orada ta’lîm ve terbiye gördü.
989’da güzel hattıyla sarây-ı mezkûrda Amasyalı Hızır Bey’in “Âb-ı Hayât Risâle-i
Edebiyyesi”ni yazıp sonuna Ketebehü’l-fakîr Bâlî bin Mehmed Amasyavî der sarây-ı Galata
[431] fî hâne-i cedîd-i sağîr 989 186 imzâsını koydu. Bu kitâbı Enderûn Kütüphânesi’nde
görüldü.
Ba’dehû Galatasarayı Ağası olup Sultân Mehmed Hân-ı Sâlis’in cülûsundan sonra
Kastamonu, Maraş, Kefe ve 1013’de Trabzon Beylerbeyi oldu. Bu vilâyeti Murâd Hânlu
oğulları Mustafa, Ali, Abdurrahman Beylere karşı hüsn-i muhâfaza etmekte iken 1016’da
bunların şekâvetlerine kurbân oldu.
Zarûret ilcâsıyla Mustafa Bey’e Trabzon Beylerbeyiliği verildi ise de 1017’de Sadr-ı
a’zam Kuyucu Murâd Paşa’nın şiddeti sâyesinde üçü de tepelendi. Bâlî Paşa’nın diyeti bunların
emvâl-i metrûkesinden isti’fâ idilerek mahdûmu Mehmed Bey’e verildi. Mehmed Bey
Amasya’da sâkin a’yândan idi.

Bâlî Ağa-Mumcu Velizâde
Amasya’da mumcu esnâfının kethüdâsı olan Veli Ağa mahdûmudur. Sipâhî meşâhîrînden
Amasya kethüdâyeri, Tokat voyvadası ve Amasya beytülmâl emîni, Gümüş Ma’deni emîni ve
kazâsı voyvadası olup 1076 hudûdunda [432] vefât etdi. Mahdûmları mîr-i mîrân Fazlı Paşa ile
mevâlîden Mehmed Efendi ve ricâlden Abdülkâdir Ağa’dır. Bunlara Bâlî Oğulları ve tahfîfen
Baloğulları dendi.

Bâlî Ağa-Hacızâde
Amasyalıdır. Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın musâhibi olup Girit mollası iken
1082’de vefât eden Amasyalı Hacızâde Mustafa Efendi bin Abdî Çelebi birâderi Receb Ağa’nın
mahdûmudur.
Bilâ-veled vefât eden amcasının metrûkâtına birâderi Habîb Ağa ile beraber vâris olup
Sipâhî bölüğüne girmişlerdi. Tefeyyüz ederek sipâhî ocağının kethüdâsı 1115 senesi vak’asında
temâyüz edib Rıdvan Ağazâde Ahmed Paşa’nın sadâretinde baş-bâkî kulu oldu.
Ba’dehû azledilip Amasya’ya gönderildi. 1122’de Köprülüzâde Nu’man Paşa’nın
sadâretinde İstanbul’a gelip Paşa’nın kethüdâsı Alî Efendi’ye kapılandı. Ba’dehû Alî

186 989 senesinde Galatasarây’da yeni küçük hânede Amasyalı fakîr kul Mehmed oğlu Bâlî yazdı (Haz.)

393