Page 526 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Binâ’en-aleyh rivâyet yalan değil, yanlışdır. Bu rivâyet Cemâleddîn İbrâhim Aksarâyî
tercemesinde ve evladında yoktur.
Erbâb-ı terâcimin tesbît eylediği şu iki terceme ve neseb sûret-i kat’iyyede gösteriyor ki
ikinci Cemâleddîn Mehmed Aksarâyî birinci Cemâleddîn İbrâhim Aksarâyî’nin hafîdi değildir
ve târîhen olamaz. 232 Aralarında neseben karâbet, ikinci Cemâleddîn Aksarayî’nin birinci
Cemâleddîn Aksarâyîzâde Fahreddîn İlyâs’ın dâmâdı olmasından ibâretdir.

Cemâleddîn Ahmed Çelebi-Şerefoğlu
Amasyalıdır. Ulemâdan Mevlânâ Şerefeddîn Hamza Çelebi mahdûmudur. Ulemâ-yı
asrından tahsîl-i ulûm edib ders-i âm oldu. 827’de kibâr-ı ulemâdan görülüp 836 sâlinden sonra
vefât etdi. Şemseddîn Ahmed Pervânî vakfiyesi şuhûdundan idi. [159]

Cemâleddîn Fîrûz Bey-Yazârî
Amasyalıdır. Yazarlı Tengrivirmiş Bey’in evlâdından Hamza Bey bin Durmuş Bey bin
Kerîmüddîn Virmiş Bey’in mahdûmudur. Pederinin vefâtında ze’âmetine ve karye-i Virmiş
mâlikânesine mutasarrıf olup Rûmeli muhârebâtında fevka’l-âde yararlığı görüldüğünden
ümerâdan oldu.
845’de Vermiş köyünde binâ etdiği câmi-i şerîf mesâlihine Amasya’da Vermiş, Niksar
kazâsında Dönekse ve Dânîşmendli karyelerini vakf edib Rûmeli’ne gitdi. Ba’dehû Silistre
Beyi olduğu hâlde Varna muhârebesine iştirâk edib 847’de şehîden vefât etdi.
Şecî’, sâdık bir emîr-i meşhûr idi. Mahdûmları Mehmed, Ebûbekir, Durak Beylerdir.
Evlâdından Durak Bey bin Velî Bey bin Yazarlı Bey bin Durak Bey bin Cemâleddîn Bey Yazârî
980 ricâlinden olup vakfına mütevellî idi.

Cemâleddîn Yûsuf Çelebi-Tokatîzâde
Amasya ulemâsından olup yukarıda tercemesi yazılan [160] Mevlânâ Tâceddîn Ebu’l-
Mekârim İbrâhim bin eş-Şeyh Mehmed et-Tokâdî mahdûmudur. “Dav’-i Lâmi” ve “Tabakât-ı
Hânefiyye”de yazıldığı üzere mukaddemât-ı ulûmu pederinden ahz u tederrüs edib sonra Şam’a
ve Mısır’a gitdi.
Oralarda meşâhîr-i fuzalâdan ve hâssaten Şehâbeddîn Ahmed bin Hacerü’l-Kastallânî,
Bedreddîn Mahmûd bin el-Aynî gibi fuhûl-i ulemâdan ikmâl-i tahsîl ederek avdet ve
Amasya’da neşr-i ulûma himmet etdi. Hayli zamân Atabeg Gâzi müderrisi oldu.
Fezâ’il-i ilmiyyesi mâlûm-ı enâm olup Amasya kâdı’l-kudâtı Mevlânâ Nizâmeddîn
Abdurrahmân el-Muslihî’nin hastalığı esnâsında Amasya nâibi, ba’dehû Amasya kâdısı olduğu
hâlde 866’da vefât etdi. Meşâhîr-i fuzalâdan bir zât idi.
Mahdûmları Mehmed, Abdurrahmân Çelebilerdir. Mevlânâ Abdurrahmân Çelebi,
Amasya kâdı’l-kudâtı olup bunun mahdûmu Mevlânâ Hüsâmeddîn Hüseyin Efendi de kibâr-ı
mevâliden olmuştu. Bunlara “Tokatlıoğulları” dendi. [161]

Cemâleddîn Mehmed Çelebi-Çelebi Halîfe
Amasyalıdır. Cemalîzâde Mahmûd Çelebi bin İbrâhim Çelebi bin el-Hâc Mehmed Çelebi
bin Mevlânâ Fahreddîn İlyâs bin Mevlânâ Cemâleddîn İbrâhim el-Aksarâyî mahdûmu ve
Şeyhülislâm Zenbilli Alî Efendi’nin amcazâdesidir.
Amasya’da fuzalâdan İbrîzâde Muhyiddîn Mehmed Cendîzâde Rükneddîn Ahmed
Çelebilerden tahsîl-i ulûm edib tab’ ve meşrebinde tasavvufa meyl-i azîm olduğundan hulefâ-
yı Halvetîyeden Pîr Abdullah Çelebi sohbetine cân attı.

232 Çünkü 788’de vefât eden Cemâleddîn Mehmed bin Mehmed bin Mehmed Aksarâyî, 727’de vefat eden
Cemâleddîn İbrâhîm Aksarâyî’nin hafîdi olmasına imkân-ı târîhî yoktur.

520
525