Page 550 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

986’da Kafkas ordusuna zehâ’ir-i askeriyyenin tedârik ü irsâline me’mûr olup vazîfesini
mukdimâne îfâ eylediğinden 987’de Şirvân’ın fethi müyesser oldukta Özdemiroğlu Osmân
Paşa vâlî ve bu da defterdârı oldu.
Fütûhât esnâsında ele geçen emvâl-i ganâyimin zabt u muhâfazasında vilâyetin tahsîlât-ı
mâliyesinde müstakîmâne hareket ve hüsn-i hizmet eylediğinden 990’da Anadolu defterdârı
olarak İstanbul’a geldi. Dârü’s-sa’âde ağası Habeşî Mehmed [232] Ağa’ya çattı.
993’de Özdemirzâde Osmân Paşa’nın vefâtını müte’âkib Mesîh Paşa sadr-ı a’zam oldukta
azl edilip sene-i mezbûre şa’bânında sânîyen Anadolu defterdârı olduysa da paşanın
infisâlinden korkup Haleb defterdârlığını tercîh ederek Haleb’e gitdi.
994 senesi rebîülâhirinde Mesîh Paşa’nın sadâretten isti’fâsı üzerine şıkk-ı sânî defterdârı
olarak İstanbul’a geldi. 995 senesi evâ’ilinde Başdefterdâr İbrâhim Paşa’nın azliyle yerine
başdefterdâr oldu.
996 senesi muharreminde azl edilip çok geçmeden Sultân Murâd-ı Sâlis’in Medîne-i
Münevvere’de yaptıracağı imâret ve hayrât-ı şerîfesinin binâ emîni ve Hicâz emvâlî nâzırı
olarak Medîne-i Münevvere’ye gitdi. Orada üç yıl kadar kaldı.
999’da Dârü’s-sa’âde ağası Habeşî Mehmed Ağa’nın vefâtı üzerine azl edildiğinden
Amasya’ya gelip ihtiyâr-ı tekâ’üd eyledi. Altı yıl kadar Amasya’da imrâr-ı hayât edib 1006
senesi zilhiccesinde dâr-ı mükâfâta intikâl etdi. [233]
Âlim, kâmil, afîf, muktedir, hattât-ı meşhûr idi. Müstakîmzâde Süleyman Sa’deddîn
Efendi “Tuhfetü’l-Hattâtîn” adlı eserinde diyor ki: “Mustafa: Amasîdir. Hüsn-i hattı şeyh-i
merhûmun hafîdleri Pîr Mehmed bin Şükrullâh Halîfe’den yazmışdır. Elf-i kâmilden sonra
yazdığı âsâr-ı kalemi ziyâret olundu.”
Mahdûmları el-Hâc Abdurrahmân, Mehmed Efendilerdir. Bunlara ve bunların evlâdına
“Hacı Efendizâdeler”dendi. Hacı Abdurrahmân Çelebizâde Defterdâr İbrâhim Paşa ile diğer
mahdûmu ulemâdan Mehmed Efendi ve bunun mahdûmu Abdulbâkî Çelebi’dir. Abdulbâkî
Çelebizâde silahdâr-ı şehrîyârî Ömer Paşa’dır.
Mehmed Efendizâde mevâliden Ömer Efendi olup bunun mahdûmu İbrâhim Efendi de
mevâlidendir. Bunun mahdûmu Mehmed Efendi “Nâ’ib” demekle meşhûr olduğundan evlâdına
“Nâ’ibzâdeler” dendi. Ömer Paşa’nın mahdûmları da Abdulbâkî, Nu’mân Beylerdir.
Hacı Mehmed Efendi de Amasya’da “Hacı Efendi” demekle meşhûr olup mahdûmu Sarı
Mehmed Ağa 1058’de garazen maktûl oldu. Oğulları Şeyh Mehmed, Mustafa, Emrullâh
[234]Ağalardır. Şeyh Mehmed Ağa 1079’da vefât etdi. Amasya’da dârü’l-kurrâsı vardır.
Mahdûmları Bağdâd vâlîsi Vezîr Ahmed Paşa ile Amasya müftüsü el-Hâc Ömer Efendi’dir.
Bunun evlâdına “Müftüzâde” dendi.
Mustafa Ağa silahdâr-ı şehriyârî Ömer Paşa’nın kethüdâsı iken 1095’de vefât etdi.
Oğulları ricâlden el-Hâc Ebûbekir, Dervîş Mehmed Ağalardır. Hacı Ebûbekir Ağa’nın evlâdı
Amasya’da “Hacı Efendizâde”likle meşhûr a’yândandır. El-Hâc Emrullâh Ağa da 1098’de fevt
oldu. Mahdûmu vüzerâdan Alî Paşa’dır.

Hacı Bey-el-Hâc Mehmed Bey
Amasya’nın Hakala köyünden Âbâdoğlu Tûr Alî Bey bin Sevindük Bey bin Âbâd Bey’in
mahdûmudur. Amasya Beylerbeyi Hacı Şâdgeldi Paşazâde Devâtdâr Ahmed Paşa’nın zamânı
ümerâsından olup 804’de Timurlenk muhârebesinde isbât-ı merdânegî ederek inhizâmı
müte’âkib avdet etdi.
Timurlenk tarafından Amasya vâlîliğine ta’yîn edilen Bahtiyâroğlu Kara Devlet Şâh
Amasya’ya girmek üzere Hakala’yı[235]istilâ ederek kuvvet-i mecmû’asıyla orada ikâmet ve
fırsata intizâr etmekte idi. Çünkü Amasya erkânı Kara Devlet Şâh’ı kabûl etmiyorlardı.
805’de Amasya erkânının da’vetiyle Gümüş kasabasına kadar gelmiş olan Çelebi Sultân
Mehmed Han ile hafî muhâberâta girişip birâderi Mahmûd Beyle Kara Devlet Şâh’ı ve

544
549