Page 151 - 6-8
P. 151
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
oldu. Matmah-ı nazarı olan Amasya emâretini tahsîl için hayli uğraşdı. Bir aralık Kayseriye
Altı yıl kadar şehzâde-i müşârün-ileyhin hizmet-i ta’lîminde evkât-güzâr olup 953’de dâr- Emîri oldu. Ba’dehû ma’zûlen Amasya’ya geldi. İbtida Hacı Kutluşâh ile muvâfıkâne hareket
ı bekâya irtihâl etdi. Gâyet fâzıl, muhakkik, ulûm-ı Arabiyyede mâhir, halûk, halîm, edîb, pâk- etdi. Mühim bir mevki kazandı. Sonra müşârün-ileyhin maktûlen vefâtında husemasıyla
sîret bir zât-ı sütûde-simât idi. Şerh-i Şemsiye’nin tasdikât kısmına haşiyesi ve ba’zı mevâzı-ı birleşti.
müşkileye ta’likâtı ve ba’zı mesâili husûsîyenin halli hakkında müteaddid resâili vardır. 763’de Hacı Kutluşâhzâde Hacı Şâdgeldi Paşa Amasya hükümetini elde etdiği esnâda
birâderi nezdine [499] kaçıb gitdi. Ba’dehû vefât etdi. Oğulları Abdülaziz, Abdülmecid,
Hayreddîn Hızır Efendi-Çelebi Halifezâde Mehmed Beylerdir.
Amasyalıdır. Hoca Sultân Tekkesi şeyhi Mevlânâ Cemaleddîn Mehmed Çelebi
Halifezâde eş-Şeyh Bedreddîn Mahmûd Çelebi’nin mahdûmudur. Amasya’da mukaddimât-ı Hayreddîn Halîl Çelebi-Gümüşlüzâde Hoca
ulûmu görüb İstanbul’a gitdi. Amasya a’yân ve hâcegânından Kıvameddîn Kasım Çelebi bin Taceddîn Mahmûd Bey’in
Orada Sahn müderrisi Amasyalı Kara Sâlih Efendi’den ikmâl-i tahsîl ederek müderris ve mahdûmudur. Hacı Şâdgeldi Paşa zamanında umûr-ı malîyede istihdâm edilib Beytülmâl Emîni
ders-i âm oldu. Bu esnâda ceddînin hulefâsından eş-Şeyh Kasım Efendi halifesi ve Atik Ali oldu. Sonra Devâtdâr Ahmed Paşa zamanında a’yân ve hâcegân-ı meşhûreden olup 796
Paşa Zâviyesi şeyhi Ramazân Efendi’nin sohbetine mülâzemet ederek tasavvufa meyl ve hudûdunda vefât etdi. Hânedân, âl-i cenâb idi. Mahdûmu Hoca Kasım Çelebi’dir.
muhabbeti ve ondan ahz-ı hilâfet ederek 945’de [496] Amasya’ya avdet etdi.
947’de Hoca Sultân Tekkesi şeyhi ve ba’dehû Sultân Bâyezîd Câmii vâizi olup halkı ulûm Hayreddîn Halîl Çelebi-Hattât
ve kemâlâtından fevkâlâde müstefîd etdi. 974 senesi hilâlinde dâr-ı kudse rihlet eyledi. Âlim, Mar’aşlıdır. Hasan bin Ali mahdûmu olup gençliğinde Amasya’ya gelip hattât-ı meşhûr
kâmil, muttaki, enfâs-ı şerîfesi müessir bir zât idi. Mahdûmları Kudbeddîn Mehmed, Alaeddîn Sofu Yahya Çelebi’den ve ba’dehû diğer hattât-ı meşhûr Sinaneddîn Yûsuf Çelebi’den hutût-ı
Ali Efendilerdir. mütenevvi’ayı ahz ü temeşşuk etdi.
Amasya vâlîsi olan Şehzâde Alaeddîn Bey’in kâtib-i divânı görüldü. 846’da şehzâde-i
58
Hayreddîn Hızır Efendi-Îcâdî eş-Şeyh el-Hâc müşârün-ileyhin ihnâkında ta’lîm-i şâkirdân ile iştigâl etdi. [500] 873’de ber-hayat görülüb
59
Amasyalıdır. Hâtuniyye Câmii İmâmı Hâfız Ahmed Efendi’nin mahdûmu ve mahsûl-i 876 hudûdunda vefât etdi. Kâtib, hattât-ı meşhûr idi. Mahdûmu Sinaneddîn Yûsuf Çelebi’dir.
ömrüdür. Tercemesi yukarıda cild 7 sahîfe 384’de mufassalan yazıldı. Oraya mürâca’ât. En meşhûr tilmîzi Kıbletü’l-Hattâtîn eş-Şeyh Hamdullah Efendi’dir. Sinan Çelebizâde
Meşâhîr-i kudâtdan Seydi Alizâde Hayreddîn Hızır Çelebi tercemesi de yukarıda cild 9, sahîfe Şükrullah Efendi de bunun tilmîz ve dâmâdıdır.
365’de yazıldı. Müstakîmzâde Süleyman Sâdeddîn Efendi “Tuhfetü’l Hattâtîn”de diyor ki: “Hayreddîn
Mar’aşî ma’rûfdur. Üstâd-ı agâh Şeyh Hamdullah evâil hallerinde bunlardan temeşşuk ve
Hayreddîn Hızır Efendi-Kâdı teallüm eylemişlerdir. Bunlar dahi bir kolda Abdullah Sayrafî’den vesâir hem-vakt olan
Amasyalıdır. Hızır Paşazâde Mehmed Paşa’nın kethüdâsı Ahmed Ağazâde Mehmed üstâdlardan teallüm ile hâce-i nâm-dâr ve muallim-i hayr âsâr olmuşlardır. (Hayreddîn-874)
Çelebi mahdûmudur. Amasya ulemâsından tahsîl-i ulûm edib ders-i âm, müderris oldu. Tedrîs- tarihlerinde evâhir-i hutûtları görülmüşdür.”
i ulûm esnâsında devr-i medâris-i mu’tâdeyi ikmâl ederek [497] Mehmed Paşa müderrisi oldu. Hattât-ı mûmâ-ileyhin Abdullah Sayrafî’den teallüm-i hatt etmesine tarih müsaade etmez.
967’de Trabzon kâdısı olup 970’de Erzurum, ba’dehû Sivas kâdısı oldu. Ba’del-azl gelip Galiba bundan maksad birinci Abdullah Amâsî olmalıdır. Bu da Sayrafî değildir. Bunun muasırı
Amasya’da Hüseyin Ağa Medresesi müderrisliği ile tekâüd edilib 983 hudûdunda vefât etdi. olan hattât-ı meşhûr el-Hâc Sinan Çelebi’nin tercemesi aşağıda gelir. Bunun tarafından yazılan
Kibâr-ı kudât ve mevâlîden âlim, kâmil, sâhib-i hayr bir zât idi. bir Hidâye kitâbının sonunda imzâsı ve bunun kenarında “Min telâmizetihî Hayreddîn el-
Mehmed Paşa Mahallesi’nde bir mescid-i şerîf ve yanında bir mekteb binâ edib ba’zı Mar’aşî” [501] ibâresi görüldü.
emlâk ve nukûdunu bu hayrâtının mesâlihine vakf etdi. Mahdûmu Ahmed Efendi ve bunun
mahdûmu mevâlîden İbrâhim Efendi’dir. Bunun mahdûmları tercemesinde yazıldı. Bunlara Hayreddîn Halîl Efendi-Kudsi-i Rûmî
Hayreddînzâdeler dendi. Amasyalı Kasım Çelebi mahdûmudur. Evail-i halinde meşhûr Kıbletü’l-Hattâtîn
Amasyalı Hamdullah Efendi’den Amasya’da iken hutût-ı mütenevvi’ayı öğrendi. Ba’dehû
Hayreddîn Hızır Efendi-Altıparmak Amasya fuzalâsından ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm ve müderris oldu.
Amasya havâlîsinde Gelgiras Nâhiyesi Hatîbi Fakih Ali Efendi’nin mahdûmudur. 973 Yörgüç Paşa müderrisi iken fezâil-i ilmiyyesi ve hüsn ü ahlâkı Amasya vâlîsi Şehzâde
senesi ramazânında doğdu. Amasya’da Bahşîzâde Fâzıl Yahya, müfessîr Sinaneddîn Yûsuf Sultân Ahmed’in nazar-ı dikkatini celb eylediğinden kendi şehzâdesi Alaeddîn ve Osmân
Efendilerden ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve 1027’de Hâce-i Sultânî Amasyalı Ömer Beylere muallim nasb etdi. 918’de şehzâdelerin i’dâmı vakasında can havfıyla Arabistan’a
Efendi’den mülâzım ve ba’dehû müderris oldu. [498] kaçıb Kudüs şehrinde oturdu. Orada yıllarca ikâmet ederek “Zübdetü’l-Hakâyık”, “Gülşen-i
Medâris-i mu’tadeyi devr ile altmışlı pâyesine geldiği esnâda 1039’da ber-vech-i Âsâr” gibi te’lîfâtını ikmâl ederek 943 senesi hilâlinde vefât etdi. Meşâhîr-i fuzalâdan edîb,
mevlevîyyet Birgi ve 1040 muharreminde Tire kâdısı olup 1041’de pirliğine binâen tekâüde kâtib, hattât-ı meşhûr idi. Birkaç yıl Haleb’de ikâmet eylediğinden Caniklizâde Târihi’nde
sevk edilerek 1046 senesi evâhirinde vefât etdi. Âlim, sâlih, âbid, hamâme-i mesâcid bir zât idi. yazıyor. Müstakîmzâde dahi Tuhfe’sinde “Hayreddîn el-Kudsî er-Rumî” unvanıyla tercemesini
kayd ediyor. [502]
Hayreddîn Halîl Bey-Kutluzâde Hacı
Amasyalıdır. 744’de vefât eden Emîr Nureddîn Kutlu Bey bin Firûz Bey bin el-Vezîr
Şemseddîn Mahmûd bin Baba İlyas Horasânî mahdûmu ve Sultân Eretna Bey’in vezîri Hoca
Alaeddîn Ali Şâh’ın birâderidir. Bunun sâye-i ikbâlinde ümerâdan oldu. 58 İmzâsı bazen “Halil bin Hasan el-Mar’aşî” ve bazen de “Hayreddin Halil el-Mar’aşî” görüldü.
59 Ser-kilârî Süleyman Ağa Vakfiyesi’ndeki Yûsuf bin el-Mar’aşî budur.
140 141
150
