Page 399 - 6-8
P. 399
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya’nın yüksek hattâtlarından olup “Tuhfetü’l-Hattâtîn”de yazıldığı üzere 950 1066 zilka’desinde Köprülü Mehmed Paşa sadrâzam oldukda Zile voyvadası ve 1069’da
târihinde vefât [135] etdiği zann-ı gâlibdir. Üstâdı ve kayın pederi Şeyh Hamdullah Efendi’nin Abaza Hasan Paşa’ya uyan Tatar Ahmed Ağa’yı bertaraf ve Abazalıları def’ ve tenkîle hizmet
yanında Üsküdar’da medfûndur. Hutût-ı ma’lûma gâyet mâhir, halûk, sûfî-meşreb bir zât idi. eylediğinden Merzifon voyvadası ve Çelebi Sultân Mehmed evkâfı mütevellîsi olduğu halde
Mahdûmu Pir Mehmed Çelebi de hattât-ı meşhûrdur. 1071’de vefât etdi. Oğulları Mehmed, Ali Ağalardır. Ali Ağa mîrâhûr-ı sânî iken 1091’de vefât
etdi. Mehmed Ağazâde el-Hâc Ali Paşa sadrâzam oldu. [139]
Şükrullah Efendi-İbâdullahzâde es-Seyyid
Amasyalıdır. Kibâr-ı mevâlîden Tayyibzâde Abdullah Efendi ahfâdından Yahya Çelebi Şükrüllah Efendi-Hâbilzâde Hâfız
bin Mehmed Çelebi bin Abdullah Efendi’nin mahdûmudur. Siyâdeti vâlidesi tarafından olup Amasya müftüsü vâiz-i meşhûr Hâbilzâde Mehmed Efendi’nin ikinci mahdûmu ve Şeyh
Amasya’da ulemâdan tahsîl-i ilim ederek müderris, ba’dehû kadı oldu. Sun’ullah ve Ehlullah Efendilerin birâderidir. Hattât-ı meşhûr Fazlullah Efendi’den temeşşuk
Kasabât ve bilâdı kadılıkla devrederek mevâlî-i devrîyyeden oldu. Me’zuniyeti ve ulemâdan ahz-ı ulûm ederek hattât ve ders-i âm oldu. Bir müddet evkâf-ı Sultâniyye kâtibi
zamanında bir müddet Amasya Nakîbü’l-eşrâf kâim makâmı olup 1011’de ceddînin yaptırdığı ve ba’dehû Hâce Ahmed Paşa’nın Dârü’l-hattâtîn’ine muallim ve ba’dehû kasabâta nâib ve kadı
İbâdullah Câmii yanmış olduğundan 1017’de müceddeden yaptırdı. Ba’dehû vefât etdi. Âlim, oldu. 1103 hudûdunda vefât etdi. Hat ve kitâbeti güzel, halûk olduğunu Şeyh Alizâde es-Seyyid
sâhib-i hayr bir zât-ı kerîm idi. “Ubeydullahzâde” iken halk arasında “İbâdullahzâde” denmişdi. Ahmed Rüşdü Efendi yazıyor.
Saraczâde Yaşar Mehmed Efendi buna ceddim derdi.
Emlâkinden bir kısmını tecdîden yaptırdığı câmi-i şerîfe 1024’de vakfedip tevliyetini Şükrüllah Efendi-Ortaköylü es-Seyyid
deruhde etmişdi. Bilâ-veled vefâtına binâen birâderzâdesi emlâkına ve tevliyete mutasarrıf Amasya’nın Ortaköy’ünden es-Seyyid Mehmed bin es-Seyyid Süleyman bin es-Seyyid
olduğu sonradan anlaşıldı. [136] Şükrullah mahdûmu ve es-Seyyid Abdülvehhab Efendi’nin yeğenidir. Amasya’da tahsîl-i ulûm
edib nevâhi niyâbetlerinde istihdâm edildi. Ba’dehû ba’zı kazâlara nâib olarak Amasya’da
Şükrüllah Efendi-Kara teayyün edib meclis-i a’yân âzâlığında bulundu. 1190 sâline doğru vefât etdi. İlim ve maârifden
Amasyalıdır. Esnafdan Mustafa’nın mahdûmudur. İbtidâ Küçük Ağa Medresesi’nde hissedâr idi. [140]
ikâmet ederek Molla Bahşîzâde Yahya Efendi’den ve ba’dehû Küçük Ağa müderrisi İğnecizâde
Fâzıl Ömer Efendi’den tahsîl-i ulûm edib üstâdıyla beraber İstanbul’a gitdi. Şükrü İbrâhim Çelebi-İbâdzâde
Orada Ayasofya Medresesi’nde ikâmet edib, temin-i maîşet için Ayasofya Câmii kayyımı Tercemesi yukarıda yazılan İbadzâde es-Seyyid Şükrullah Efendi’nin li-ebin kardaşı
oldu. Bir tarafdan bu vazîfesini, diğer tarafdan tahsîl vazîfesini hüsn-i îfâ edib icâzet aldıkdan Abdullah Çelebi bin Yahya Çelebi bin Mehmed Çelebi bin Ubeydullah Efendi’nin oğludur.
sonra Ayasofya’da ders-i âm ve Hâcezâde Es’ad Efendi’ye takarrub ederek ondan mülâzım Amcası mumâ-ileyh es-Seyyid Şükrullah Efendi’nin hânesinde büyüdü. Hat ve kitâbet öğrendi.
oldu. Biraz tahsîl-i ilm etdi.
1017 recebinde müderris olarak silsile-i ulemâya girdi. Bir yıl sonra üstâdı Ömer Efendi Amcasının vefâtında emvâline vâris ve İbadullah Câmii vakfına mütevellî oldu. Bir
muallim-i şehzâdegân ve 1024 cumâdelâhiresinde Efendisi Es’ad Efendi Şeyhülislam olduğu müddet Amasya sancağı kâtib-i divânı olup hayli nüfûz ve servet kazandı. Sonra kitâbeti terk
münâsebetle ikbâli parladı. 1023 zilhiccesinde Diyarbekir kadısı oldu. edib kendi emlâk ve evkâfının hüsn-i idâresiyle imrâr-ı hayat ederek 1071 şâbânında vefât etdi.
1028’de üstâdı muallim-i Sultânî olmak hasebiyle Manisa mollası olup akrânı arasında Edîb, şâir, kâtib, hânedan idi. Bir gazelini “Tezkîre” sâhibi müderris Abdî Efendi
temâyüz etdi. [137] 1031 recebinde üstâdı ve Efendisi mecbûr-ı inzivâ oldukları esnâda kaydetmişdi. Hayfâ ki yandı. Oğulları Mehmed, Mustafa Efendiler eimmedendir. Hâfız
akrânının hased ve istirkâbıyla menkûb olup yıllarca açıkda kaldı. Mustafa Efendizâde Abdullah Efendi mevâlîdendir.
1038 senesi ramazanında üstâdının etbâ’ından olan Hüsrev Paşa Sadr-ı a’zam olduğu
münâsebetle İzmir mollası oldu. Ba’de’l-azl, 1042 muharreminde Medine-i Münevvere, 1043 Şükrü Ahmed Efendi-Helvacızâde
muharreminde Mekke-i Mükerreme mollası olarak yine mahsûd-ı akrân olmuştu. Amasya’da Helvacı pınarının bânîsi Helvacı Mehmed Ağa [141] ahfâdından sipâhi Hasan
1044 muharreminde müddet-i örfiyesini ikmâl ederek avdet ve İstanbul’da ihtiyâr-ı Ağa’nın mahdûmudur. Allâme Amasya Müftüsü Hızır Efendi’nin tilmîzi ve dâmâdı Osmân
tekâüd edib on bir yıl kadar vazîfe-i tekâüdle dem-güzâr olduğu halde 1055’de dâr-ı bekâya Efendi’den tahsîl-i ilim edib Şer’iyye Mahkemesi kâtibi Hacı Ali Efendi’den hatt-ı ta’lîk
irtihâl etdi. Edirne kapısı haricinde Emîr Buhârî dâmâdı Amasyalı Mahmûd Çelebi ve öğrendi.
Şeyhülislam Kemal Paşazâde Ahmed Çelebi civârında medfûndur. Şeyhî Efendi “Zeyl-i Zeyl- Bir müddet Amasya kassâmı olup sonra kazâ niyâbetlerinde ahkâm-ı şer’iyyeyi infâz
i Şakâyık”da diyor ki; “Âlim, fâzıl, serbülend-i emâsil idi” Seng-i mezârında “Rûh-ı ederek kasabâta kadı ve ba’zı deâvâ-yı mühimmede müvellâ oldu. Ba’dehû meclis-i a’yâna a’zâ
Şükrullah’a sad gûne du’â 1055” yazılıdır. Dâmâdı ulemâdan Akşehirli Hüseyin Efendi olup 1147 sâline doğru vefât etdi. Âlim, kâtib, şâir idi.
müderris iken 1050 rebîülâhirinde vefât etdi. [138]
Şükrü Ahmed Efendi-Hacı Müsevvid
Şükrüllah Ağa-Çayırlı Amasyalıdır. Pervâne Bey Câmii imâmı Yumuk Osmanzâde Hâfız Mehmed Efendi bin
Merzifon köylerinden Çayır Köyü’nden olup Çayır Köylü Ahmed Paşa’nın akrabâ ve Yumuk Osmân Efendi bin Hâfız Hasan Efendi bin Mustafa Efendi bin İsmail Efendi bin
etbâından Ali Ağa’nın oğludur. Ahmed Paşa’nın dâiresinde sipâhi olup mumâ-ileyhin maktûlen Pervâne Bey Câmii imâmı Hâce Hasan Efendi mahdûmudur.
vefâtında Merzifon’da oturdu. 1258’de Fethiye Mahallesi’nde doğdu. Evâ’il-i hâlinde dibâğatle iştigâl ederek ba’dehû
Ba’dehû Köprülü Mehmed Paşa’ya intisâb edib hayli muhârebâta iştirâk etdi. Mehmed Malatyalı Sûfîzâde Mehmed Hulûsî Efendi’nin halka-i tedrîsine mülâzemetle ulûm-i
Paşa’nın azl ve nekbetinde kethüdâyeri, ba’dehû Merzifon voyvadası oldu. Ancak Tatar Ahmed Arabîyye’yi öğrendikden sonra fıkıh ve ferâiz okudu. [142]
Ağa’nın nüfûzuna mâğlub olarak mevkiini ona vermişti.
394 395
398
