Page 61 - 6-8
P. 61
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Emin Efendi bin es-Seyyid Mehmed Efendi’nin mahdûmudur. Hıfz-ı Kur’ân ve tahsîl-i irfân
Heman olduysa senden dûr degil mi sevdigim ma’zûr ederken 1187’de pederinin vefâtı üzerine Pervâne Bey vakfı mütevellîsi oldu.
Meger bu Hıfzi-i mehcûr merâma nâil olmaz mı Bâ’dehû 1216 şevvâlinde pederinin vefâtıyla Gümüşlüzâde Câmi-i şerîfi imâmı olup savt
ü edâsıyla câmi-i mezkûr şenlendi. Kırk yıldan ziyâde imâmet edib 1273’de dâr-ı bekâya rihlet
Hıfzı Abdurrahman Efendi’nin mahdûmları el-Hâc Hâfız Ali, Mehmed Fâik, Hasan Lütfi etdi.
Efendilerdir. Fâik Mehmed Paşa ricâl-i devletdendir. Diğerleri müderrisîndendir. Hâfız Ali Sulehâdan nâfızü’l-kelîm, Hâfız-ı Kur’ân, mücevvid kârî bir zât idi. Oğulları es-Seyyid
Efendi’nin oğulları Raik Abdurrahman Fâik Osmân Efendilerdir. Raik Abdurrahman Efendi el-Hâc Ebûbekir, Mustafa, Mehmed Emin Efendilerdir. Hacı Hâfız Ebûbekir Efendi’nin evlâd-
kudâtdan olup bilâ-veleddir. ı ahfâdı ma’rûfdur. Hâfız Mehmed Emin Efendi mecânîn-i meşhûreden idi. Mustafa Efendi
El-Hâc Fâik Osmân Efendi’nin oğulları es-Seyyid Abdülkerîm, Abdurrahman, Abdulgani câmi-i mezkûr imâmı idi. [179]
Efendilerdir. Bunların mecmûuna Hıfzızâdeler dendi. Es-Seyyid Abdülkerîm Efendi 1172’de
ve es-Seyyid Abdurrahman Efendi 1181’de ve es-Seyyid Abdülgani Efendi de 1211’de vefât Hakkı İbrâhim Efendi-Halvetî es-Seyyid eş-Şeyh
etdi. Es-Seyyid Abdülgani Efendi’nin evlâdı zamanımıza kadar devam edib Ganizâdeler Amasyalı Ali mahdûmudur. Eş-Şeyh Hasan Sinanî Efendi’nin hulefâsından es-Seyyid eş-
denilmektedir. Şeyh Osmân Efendi’nin halka-i zikr ü irşâdında tahsîl-i irfân ve tekmîl-i sülûk ederek mûmâ-
Abdülgani Efendi’nin mahdûmu Hâfız es-Seyyid Osmân Efendi 1233’de ve bunun ileyhden hilâfet aldı.
mahdûmu es-Seyyid Ali Efendi 1247’de vefât etdi. Bunun oğulları Mehmed Mustafa el-Hâc Bâ’dehû a’yândan esbak Amasya mütesellimi Ak Hasanzâde Hâfız el-Hâc Hasan Ağa’nın
Ebûbekir [176] Efendilerdir. Sandık emîni es-Seyyid el-Hâc Mehmed Efendi 1281’de vefât 1244’de Abdüllatîf Efendi Kütübhânesi ittisâlinde yaptırdığı zâviyesi şeyhi olup on yıl kadar
edib oğulları Mehmed Arif Efendi ile korvet kâtipliğinden mütekâid Ahmed Tevfik Efendi’dir. burada tezkîr ve irşâd-ı halk ile iştigâl ederek 1250 senesi recebinin on yedinci günü dâr-ı naîme
Sultân Bâyezîd vekil-i harcı el-Hâc Ebûbekir Efendi de 1308’de vefât edib oğulları Ahmed irtihâl etdi.
Mustafa, Osmân Fâik Efendilerdir. Âlim, sâlih, münzevî, mazınneden bir zât-ı sütûde-simât idi. Şâir, âşık-meşreb olup
tekkesinde İlâhiyâtı okunur. Zikr ü tevhîd esnâsında halk-ı teshîr edecek hâlât ü vecd irâe
Hıfzı Ali Çelebi-Mevlâna Şehrî ederdi. Vaaz ü nefesi müessir, bükâsı gâlib idi. Hulefâsından es-Şeyh Mansur Efendi yerini
Amasyalıdır. Mahmûd Çelebi mahdûmu ulemâdan tahsîl-i ulûm ederek müderris kâdı tutdu.
olduğu 872’de Hüsameddîn Temennâyî Vakfiyesinden anlaşıldı. Sultân Bâyezîd-i Sânî Amasya
vâlîsi iken musâhiblerinden olup 883 sâlinden sonra vefât etdi. Ulemâ ve şuarâdandır. Hakkı İsmail Paşa-Hacı Said Ağazâde es-Seyyid
Amasyalıdır. Dergâh-ı âlî kapıcı-başılarından olup [180] Hâfız Seyyid Paşa’nın kethüdâsı
Hıfzı Mehmed Bey-Gürcüzâde ve Hüsameddîn Temennâyî mütevellîsi Geyiklioğlu el-Hâc Said Mehmed Ağa bin İsmail Ağa
Amasya a’yânından mîrâhûr-ı evvel pâyeli el-Hâc İbrâhim Bey bin Mehmed Bey’in bin Mehmed Ağa bin Geyikli el-Hâc Hasan Ağa’nın mahdûmudur.
mahdûmudur. Taşâbâdî el-Hâc Ahmed ve Çorumlu es-Seyyid el-Hâc Ali Efendilerden ahz-ı Gümüşlüzâde Mahallesi’nde doğdu. Pederinin hayatında Amasyalızâde Hacı İbrâhim
ulûm edib İstanbul’a gitdi. Efendi’nin himmetiyle teberdârân-ı hâssa silkine girdi. Enderûnda terbiye görüb peşkir
Orada meşhûr ferâizci Mehmed Vehbi Efendi’den ikmâl-i tahsîl ederek bi’l-imtihân ağalığına kadar terakkî gördü. 1218’de dergâh-ı âlî kapıcı-başılığıyla taşra çıkarıldı.
İstanbul müderrisi ve bâ’dehû Amasya’ya [177] avdetle tedrîs-i ulûma başladı. Hüsn-i takrîr ve 1222 senesi rebîülevvelinde hal’i Selîm Hân’ı fitnesinde Efendisi maktûl olduğundan
beyâna mâlik olduğundan halka-i tedrîsinde hayli cemiyyet hâsıl oldu. Amasya’ya geldi. 1224’de beş yüz nefer gönüllü neferâtına baş-bûğ olarak Rus harbine gitdi.
Büyük birâderi Mustafa Paşa’nın vefâtına binâen 1167’de Torumtay vakfı mütevellîsi Ba’de’l-avdeh 1227’de sânîyen sekiz yüz nefer baş-buğu olarak Yergöğü Kal’ası muhâfazasına
oldu. Ancak ömrü vefâ etmediğinden 1173’de otuz sekiz yaşında vefât etdi. Gâyet zekî, fâzıl, gitdi.
edîb, ulûm-ı Arabiyye ve akliyyede kâmil bir müderris-i be-nâm idi. Orada yararlıklar gösterdiğinden 1230’da İzmid mütesellimi ve 1232’de Silahdâr Hâfız
Ali Paşa vezâretle Yergöğü muhâfızı oldukta müşârün-ileyhin kethüdâsı olarak sânîyen
Hıfzı Mehmed Efendi-Gürcüzâde Yergöğü Kal’asına gitdi. 1234 senesi evâilinde Hâfız Paşa hastalandığından Yergöğü Kal’ası
Amasyalıdır. Meşhûr Osmân Paşa’nın akrabasından Halîl Ağa’nın mahdûmudur. muhâfızı vekili oldu. [181] ve sene-i mezbûrenin rebîülâhirinde Hâfız Paşa’nın irtihâli üzerine
Ammizâdelerinden Gürcüzâde es-Seyyid Halîl Paşa’nın dâiresinde terbiye görüb Amasyalızâde bâ-rütbe-i mîr-i mîrâni Yergöğü muhâfızı ve 1235 senesi cumâdelâhiresinin yirmi yedisinde
el-Hâc İbrâhim Efendi’nin himmetiyle Bâb-ı âlîye çerağ edildi. ilâveten Köstendil sancâğı mutasarrıfı oldu.
Orada tefeyyüz ederek kethüdâ kalemi ser-halifesi iken Osmân Paşa ile muhâberesi 1236’da Rum isyânının mürevviclerinden İbsilanti ve oğlu Aleksandr ve Dimitri
duyulub 1218’de kaleminden çıkarıldı. Bâ’dehû bâ-rütbe-i hâcegânî sipâhiler kâtibi olup Sultân hâinlerini ta’kîb ederek Yergöğü civârında Dimitri ve Hristo ve sâir haveneden çoklarını hayyen
Mahmûd Hân-ı Sânî cülûsunda ma’zûl ve 1224’de Amasyalı Hâfız Ali Paşa’nın kapudanlığında der-dest ve bir çoklarını da i’dâm ederek kellelerini İstanbul’a irsâl etmekle “Aferin Hakkı
sânîyen sipâhiler kâtibi 1226’da evkâf muhâsebeci oldu. [178] Paşa’ya Hakkı-ı Teâli berhûrdâr eylesün” diye taltîf-i padişâhîye mazhâr oldu.
Bâ’dehû yeniçeri kâtibi olup iki yıl kadar makâmını muhâfaza edebildi. Buradan da azl 1237’de İbsilanti oğlu Aleksandr’ın etrafa neşr etdiği tahrik-âmîz evrâkını toplayıb
edilib Hâfız Ali Paşa’nın divân kâtibi oldu. 1235’de Paşa’dan ayrılıb Üsküdar’da münzevîyâne bunları neşr eden Rum müfsidlerinden dördünü ahz ve i’dâm ve kesik başlarını evrâklarıyla
mukîm iken 1239’da vefât etdi. Fenn-i şi’r ü inşâya vâkıf ise de tab’an hadîd idi. beraber İstanbul’a takdîm etmekle karîn-i takdîr-i âlî olup yirmi beş kuruş harçlık atiyyesiyle
taltîf edildi.
Hıfzı Mahmûd Efendi-Vâsi’ Çelebizâde es-Seyyid Binaen-aleyh 1237 senesi zilka’desinin beşinde rütbe-i vezâret ihsân buyurulub
Amasya’da Pervâne Bey vakfı mütevellîsi ve Gümüşlüzâde Amâsî es-Seyyid Mehmed zilhiccesinin üçüncü günü Sivas vâlîsi oldu. Fakat 1239 senesi [182] recebinde Amasya’da
50 51
60
