Page 63 - 6-8
P. 63
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
vukû bulan “Yeniçeri-Talebe” kıtâlinden dolayı berây-ı tahkîkât Amasya’ya gelmişdi. 22
Vak’anın fecâati karşısında pek müteessir olarak ibrâz-ı şiddet eylediğinden vâki olan Meşâyih-i kibâr-ı Hâlidiyyeden Karabağî el-Hâc Hamza Nigârî Efendi’ye inâbe edib
şikâyetler üzerine sene-i mezbûre şevvâlinde azl ile vezâreti ref’ edilerek Amasya’da me’mûr- müşârün-ileyhin halka-i zikr ü tevhidine mülâzemet ve sohbetine muvâzabet edib 1291
ı ikâmet oldu. Ancak vak’anın fecâati İstanbul’a arz edildiğinden şiddette mazereti anlaşılmakla rebiülevvelinin on dokuzuncu günü vefât etdi. İlm ü irfân sâhibi, latîf ve küşâde-meşreb, vakûr,
1240 senesi saferinde ibkâ-yı vezâretiyle Van vâlîsi oldu. nâfizü’l-kelîm bir zât idi.
1242 senesi rebîülevvelinde Şam vâlîsi olup gitdi. 1243 senesi şâbânında Dürzîlerin Mahdûm-ı yegânesi Abdulhalîm Hilmi Efendi’dir. Bunun mahdûmları ve vükelâ-yı deâvâ
harekâtı ve Şamîlerin şikâyeti yüzünden ikinci defa vezâreti ref’ edilerek Amasya’ya meşâhîrinden Hasan Eşref Bey ile İbrâhim Yümnî Bey’dir. Eşref Bey evlâdıyla beraber
gönderildi. 1244 senesi rebîülâhirinin evâsıtında vezâreti yine ibkâ edilib sânîyen Sivas vâlîsi Amasya’nın medâr-ı iftihârı olan bir zât-ı muhteremdir.
olarak Rus harbine me’mûr oldu.
Derhal Sivas eyaleti askerini toplayıb muhâfazasına me’mûr olduğu Ahıska’ya gitdi. Hakkı İsmail Bey-Desterecizâde el-Hâc
Vakî olan muhârebe-i şedîdede Ahıskalıların Ruslara ilticâsı yüzünden 1245 senesi Amasyalıdır. Amasya civârında Gani Köylü Mûsa’nın mahdûmu [186] olup 1275’de
muharreminde münhezim ve esir olduğunu müteâkib kemâl-i teessüründen vefât [183] etdi. Amasya’da doğdu. Küçük yaşında pederi vefât etdiğinden validesi Desterecioğlu Mehmed
Müdebbir, mukdim, şecî idi. Mahdûmları es-Seyyid Mehmed Saîd, Ahmed İzzed Ağa’ya vardı. Mehmed Ağa’nın rabîbi olduğundan “Desterecizâde” demekle meşhûr oldu.
Beylerdir. Kethüdâsı Esad Bey, ba’dehû Firûz Bey’dir. Silâhdârı Amasyalı Kara Hüseyin Oğlu Amasya Mekteb-i Rüşdiyyesinde fünûn-ı lâzimeyi okuyub Erzurum İdadî-i Askerî
Mehmed Ağa ve hazinedârı da Yûsuf Ağa’dır. Mektebine girdi. Burada tahsîl-i ikmâl edib Harbiye mektebine gitdi. Bu mektebden 1298’de
mülâzım-ı sânî olarak neş’et etdi.
Hakkı İsmail Ağa-Geyiklioğlu el-Hâc 1299’da beşinci ordû-yı hümâyûna me’mûren Şam’a gidip orada ordu müşîri Amasyalı
Amasyalıdır. Hüsameddîn Temennâyî vakfı mütevellîsi Hâfız Hasan Ağa bin İsmail Ağa Hüseyin Fevzi Paşa’nın himmetiyle 1300’de Şam Rüşdiyye-i Askerîyesi dâhiliye zâbiti oldu.
bin Mehmed Ağa’nın oğludur. Pederinin vefâtında Hüsameddîn Temennâyî vakfı mütevellîsi 1303’de mülâzım-ı evvel ve 1309’da yüzbaşı oldu. 1313 senesi şâbânında bu zâtı Şam’da
oldu. Ammizâdesi es-Seyyid Hakkı İsmail Paşa’nın Sivas Valiliği’nde Amasya’da teayyün edib Dâhiliye zabıtı ve yüzbaşı olarak ziyâret etdim.
meclis-i a’yân âzâsı oldu. 1315 senesi evâilinde kolağası olup Van Livâsı taburlarından birine nakl edildi. 1323’de
1239 senesi şevvâlinde Sivas ve Amasya vâlîsi olan Malatyalı Köse Mehmed Paşa’nın binbaşı olup Diyârbekir’e geldi. Burada sekiz yıl kadar îfâ-yı hizmet edib 1331’de vefât etdiği
kethüdâsı olup Sivas’a gitdi. 1240 senesi saferinin gurresinde Hacı Yûsufzâde es-Seyyid el-Hâc haber verildi. Müdebbir [187] âkîl, halîm, dindâr idi. Bilâ-tekellüf Arapça konuşurdu.
Ali Ağa’nın nefyinde Amasya mütesellimi olarak geldi.
1241 senesi zilka’desinin selhinde mütesellimlikden azliyle Sivas’a celb edildi. 1244’de Hakkı İsmail Paşazâde-Saçlızâde
ammizâdesi es-Seyyid Hakkı [184] Paşa ile harbe gidip esir oldu. 1246’da esâretden kurtulub Amasyalıdır. Esbak Amasya müftüsü Saçlı el-Hâc Mahmûd Efendi’nin birâderi el-Hâc
Temennâ Mahallesi’nde bir müddet oturdu. Bâ’dehû ba’zı hidemât-ı mîrîyede istihdâm edilerek Ahmed Efendizâde sandık emîni Osmân Efendi’nin mahdûmudur. Validesi Amasya
dergâh-ı âlî kapıcı-başılığı verilip 1255’de vefât etdi. Mahdûmu Mehmed Said Efendi’dir. mütesellimi el-Hâc Hakkı İsmail Ağazâde Mehmed Said Efendi’nin kerîmesidir. Pederi
23
Bunun kerîmezâdesi de Hakkı İsmail Paşa’dır. Osmân Efendi’ye “Saçlının Osmân Efendi” dendiği münâsebetle Saçlızâde diye ma’rûf oldu.
1270’de doğdu. 1278’de pederinin vefâtı üzerine Amcası Mahkeme-i şer’iyye baş-kâtibi
24
Hakkı İsmail Efendi-İnepazarlızâde el-Hâc Rahmi Mehmed Efendi’nin hücre-i terbiyesinde büyüdü. Amasya Mekteb-i Rüştiyesinde
Amasyalıdır. 1244’de vefât eden ulemâdan İnepazarlı es-Seyyid Hasan Efendi bin el-Hâc ikmâl-i tahsîl etdikden sonra Rahmi Efendi’nin himmetiyle Kuleli İdâdî-i Askeriyesine,
Ömer bin Resul’ün mahdûmudur. Yukarıda mufassalan tercümesi yazılan ve 1273 senesi buradan Harbiye mektebine gitdi.
zilhiccesinde Mekke-i Mükerreme’de vefât eden el-Hâc İsmail Hakkı Efendi’dir. Oraya 1294’de Harbiye mektebinden mülâzım-ı sânî olarak neş’et edib İstanbul kıtaâtından
mürâca’ât. birine yerleşdi. Bâ’dehû, mülâzım-ı evvel olup 1299’da yüzbaşılıkla harbiye nezâreti levâzım
dâiresine me’mûr ve 1307’de binbaşı oldu. [188]
Hakkı İsmail Bey-Şirvânîzâde 1315’de Yunan harbine me’mûren Teselya’ya gideceği esnâda kâ’im-makâm olup
Amasyalıdır. Sadr-ı Esbak Mehmed Rüştü Paşa bin Şirvânî el-Hâc İsmail Efendi’nin mütâreke esnâsında Larisa, Tırhala sancâğı mutasarrıfı ve askerî kumândânı oldu. Ba’de’l-
mahdûmudur. Amasya’da Yakutiye Mahallesi’nde doğdu. Sonra pederiyle İstanbul’a gidip musâleha avdetle levâzım dâiresi ikinci şube müdürü oldu.
biraz okudu. Pederinin vezâretinde âmedî kalemine girdi. Ba’dehû hulefâdan olup mâlen ve 1316’da hisâbât-ı askeriyyeyi tetkîke me’mûr olup pek çok ve büyük ihtilâsâtı meydana
bedenen sûi isti’mâli haddîni tecavüz etdiğinden 1291 senesi saferinin onbirinde vefât etdi. Bir çıkardığından dolayı muhtelisler tarafından bir takım müftereyât ve isnâdâta mârûz kaldı.
kerîmesini ammizâdesi Hâlid [185] Bey tezevvüc etdi. Bunun mahdûmu Mehmed Fuâd 1317’de Yıldız Mahkeme-i Askeriyesi’nin verdiği yanlış bir karar ile rütbesinin ref’ine ve kale
Bey’dir.
22
1290’da düçâr olduğu hastalığın tedavisi için İstanbul’a gidip Sadrâzam Şirvânîzâde Mehmed Rüştü Paşa ile
Hakkı İsmail Efendi-Payaslızâde el-Hâc aralarında samimîyet olduğundan tedavide ihtimâm edildi. Bir mutasarrıflığa tayini esnâsında affını rica etmekle
Amasyalıdır. A’yân-ı ulemâdan el-Hâc Abdülhalîm Efendi bin Payaslı el-Hâc Mehmed Amasya Defter-i Hakânî müdürü olub geldi.
Efendi’nin mahdûmudur. Ba’de’t-tahsîl pederinin mahlûlünden Firûz Ağa müderrisi ve 1278 23 Kendisi pederinden yetim kaldığı münâsebetle bunları bilmez. Saçlı Müftü Hacı Mahmud Efendi’nin hafîdi
senesinden itibâren meclis-i deâvâ ve ba’dehû meclis idâre âzâsı olup fevkalâde teayyün etdi. olduğunu zann ederdi. Bunları gerek pederini ve gerek validesini ve bunun pederi Mehmed Said Efendi’yi
şahsen ve neseben bilen Helvacı Hacı Mustafa Ağa tarif ve tashîh etmişdi.
24 Bu Rahmi Mehmed Efendi’yi kendisi dayım diye tanırdı. Fakat Hacı Mustafa Ağa pederinin kardaşı yani amcası
derdi.
52 53
62
