Page 97 - 6-8
P. 97
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
mesmû’ ve ma’lûmum olmuşdur. Sana lâzım olanı sen eyledin. İnşâllâhü Teâlâ ben dahi bana Hanîf Ağa-Kubalı
düşeni ederim” diyerek kendisini taltîf etdi. Amasya’nın Kuba Mahallesi’nden Hasan’ın oğludur. Altıncı bölükde yeniçeri olup oda-
Bunun üzerine 879’da Edirne kâdısı olup gitdi. Yedi yıl kadar Edirne’de icrâ-yı hükûmet- başı, sonra kassab-başı, Rus harbinde yararlığı görülüb 1226’da Amasya serdârı ve 1228’de
i şeriyye edib 886 senesi evâsıtında ma’zûlen İstanbul’a geldi. Ba’dehû sânîyen Sahn-ı Serdengeçtiler Ağası olarak Yergöğe gitdi. Ba’dehu avdet edib iki defa daha Amasya serdârı
semâniyye müderrisi olup 889’da İstanbul kâdısı oldu. oldu. 1235 muharreminde ma’zûl olup 1236 senesi evâsıtında vefât etdi. Mu’tedil, dindar,
Sekiz yıl da İstanbul hükûmet-i şeriyyesinde kemâl-i [304] adl ü hakkâniyyet üzere icrâ- işgüzâr bir zâbit idi. Oğlu Ali Ağa’dır. Bunun oğlu ser-neyzen Seyyid Ahmed Dede Bey pek
yı ahkâm edib 897’de azl edildi. Yine müderrisliğe avdet edib hengâm-ı pîrîde bile tedrîsden ma’rûftur.
ayrılmadı. 901’de şeyhü’l-islâm ve müfti’l-enâm olup 903 senesi zilhiccesinde dâr-ı selâma
irtihâl etdi. Hanîfî Mehmed Efendi-Şeyhzâde es-Seyyid
Gâyet fâzıl, muhakkik, a’lem-i ulemâ, ulûm-ı akliyye ve nakliyyede mütebahhir, usûl ve Amasya meşâyîhinden Abdullah Efendi’nin oğludur. Ba’de’t-tahsîl 1201’de Fethiye
fürûda mâhir, gâyet halîm, sabûr, hükûmetinde âdil bir zât-ı sütûde-simât idi. “Şerh-i Tavâlî-i Câmii hatîbi olup 1220’de oğulları Hâfız Mehmed, Ali Efendilere kasr-ı yed ve feragât ve
İsfahânî”ye ve Seyyid Şerîf’in “Şerh-i Muhtasar Hâşiyesi”ne birer hâşiye-i metîne telîf etdi. ba’dehû vefât etdi.
Edirne kâdısı iken vüzerâdan Kâsım Paşa’nın inşâ etdirdiği câmi vakfiyesinin bâlâsında
“ve ene’l-fakîr ilâllahi’l-ganî Hamîdüddîn bin Efdaluddîn el-Hüseynî el-Kâdı bi-Edirne Hayâtî Ebû Bekir Efendi
hamâhâllahu ani’l-beliyyeti ve’l-fitne” diye kendi hattıyla imzâsı görüldüğünü Edirneli Merzifonludur. Tercemesi yukarıda Ebû Bekir Efendi Hayâtî diye yazıldı.
Mehmed Mecdî Efendi “Tercüme-i Şakâyık”da yazıyor. Ebû Eyyûb Ensârî civârında
medfûndur. Hayâtî İsa Çelebi-Defterdâr
Tokat nâibi iken verdiği mübâyaa hüccetlerinden birinin bâlâsında “Ketebehü’l-fakîr Merzifonludur. Ulemâdan Musliheddîn Halifenin mahdûmudur. Evâil-i hâlinde
ilâllahil-ganî Hamîd bin Efdal el-Hüseynî [305] el-Mevlâ hilâfete bi-medîneti Tokat İstanbul’a gidip Ramazânzâde Mehmed Bey’e intisâb ve ilm ü edeb iktisâb edib Maliye
hamâhâllahu teâlâ ani’ş-şurûr ve’l-beliyyyât” imzâsı görüldü. kalemine girdi. Burada tefeyyüz edib Haleb’de zeâmet [308] defterdârı oldu. Ba’dehû Karaman
Mahdûmları es-Seyyid Salâhaddîn Mûsa, Şemseddîn Ahmed Çelebiler ve birâderi de es- defterdârı olup sonra ma’zûlen İstanbul’a geldi. Bu esnâda bir nev-civânın aşkına mübtelâ olup
Seyyid İzzeddîn Hasan Çelebi’dir. Fâtih civârında Efdâlzâde Medresesi mahdûmu olan hayli zaman menkûbâne yaşadı. 990 hudûdunda vefat etdi. Edîb, şâir, latîfe-gû idi. Eş’ârı
kudâtdan Şemseddîn Ahmed Efendi’nindir. Kendisinin bir mescid-i şerîfi vardır. letâfetten hâlî değildir. Şu matla’ı meşhûrdur.
Hamîd Halîl Ağa-Hacı Bâkîoğlu Yâr eğer arz-ı ‘izâr eyleye gülzâra gele
45
Amasya Serdârı Osmân Ağa bin Halîl Ağa’nın oğludur. Genç iken yeniçeri ocağında Çâk ede gonce yakasını ve gülzâra gele
şecâatle iştihâr ederek tefeyyüz edib ocak ağaları silkine girdi. 1223 senesi cumâdelâhiresinde
Sultân Mahmûd-ı Sânî’nin cülûsunda hizmeti sebk etdiğinden kethüdâyeri oldu. 1224’de Birâderi Memâtî Ali Çelebi de şâir idi. Latifî Çelebi “Tezkire-i Şu’arâ”sında diyor ki:
muhzır ağalığıyla dâhil-i katar olup sırasıyla kat’-ı merâtib ederek 1227 senesi muharreminin “Mezbûrun Postî nâm bir şâir ile mizâcı atışur. Latifesi barışır isticvâb yüzünden bu latîfeyi
46
dördünde kul kethüdâsı ve rebîülevvelinin ikinci günü Yeniçeri Ağası oldu. tahrîr ve bu vesîkayı tastîr edib gönderir ki: ‘İt postu, domuz postu dibâgât ile pâk olur mu
On ay ağalık edib 1228 senesi muharreminin yirmi [306] ikinci günü azl edilib olmaz mı cevâb verib müsâb olasız’ der. Mezbûr Postî dahî mezkûr Hayâtî’ye cevabında bunu
Kadıköyünde kâ’in çiftliğinde ikâmetine müsâade buyuruldu. 1231 senesi rebîülevvelinde yazar ki: ‘Hayâtî de murdâr memâtî de’ der.”
görülen lüzûm üzerine Tekfur Dağı’na gönderildi. Zilka’desinde ma’fûven çiftliğine geldi.
1236’da kapıcıbaşı olup bir müddet sonra Bursa mütesellimi ba’dehû Bahr-i Sefîd Boğazı Hayâtî Mahmûd Efendi-Ağa Hanzâde es-Seyyid [309]
muhâfızı oldu. İlân edilen Rus harbinde boğazın müdâfaası pek mühim olduğu hâlde ba’zı Amasyalıdır. Esbak topcu-başı Amasyalı es-Seyyid Mustafa Ağa’nın birâderi es-Seyyid
taksîrâtı görüldüğünden 1245’de maktûlen vefât etdi. Ahmed bin es-Seyyid Mustafa Ağa’nın mahdûmudur. Amcası olup “Ağacan” demekle meşhûr
olan mûma-ileyhin yeğeni ve rabîbidir. Bunun için Ağacanzâde demekle iştihâr etdi.
Hanîf İbrâhim Efendi-Vahâbzâde es-Seyyid İstanbul’da tahsîl-i irfân ve kitâbet ederek topcu ocağında yazıcı ba’dehû topcular kâtibi
Amasyalıdır. Hâcegân-ı Dîvân-ı Hümâyûn’dan es-Seyyid Abdullah Raşid Efendi’nin oldu. Babalığının vefâtından sonra ba’zı vüzerâya divân kâtibi olup 1218’de Amasya’da
mahdûmudur. Tahsîl-i irfân ve kitâbet ederek dârü’s-saâde ağası kâtibi kalemine girdi. Orada görüldü. Ba’dehû vefât etdi. Oğulları es-Seyyid Ali, Ahmed Efendilere Hayâtîzâde dendi.
bi’t-tefeyyüz ser-halîfe iken 1218’de dârü’s-saâde ağası kâtibi oldu.
1222 senesi rebîülevvelinde dârü’s-saâde ağası Bilâl Ağa’nın vefâtında ma’zûl olup Haydar Çelebi-Mevlânâ Bedreddîn el-Mervezî
1223’de dârü’s-saâde ağası olan Kâsım Ağa’nın himmetiyle Divân-ı [307] Hümâyûn hâcegânı Ahmed Mervezî mahdûmudur. Horasan’ın merkezi olan Merv şehrinden olup orada
zümresine iltihâk ederek ba’zı menâsıbla kayrıldı. 1227 hudûdunda vefât etdi. tahsîl-i ulûm etdikden sonra Cengiz istilâsında firâr ederek Amasya’ya geldi. Burada tedrîs-i
ulûm edib meşâhîr-i ulemâdan oldu. 645 sâlînden sonra vefât etdi. Mahdûmu Mevlânâ
Safiyeddîn Mustafa Çelebi’dir.[310]
45 1231 târihli Yeniçeri “Mevâcib Defteri”nde yazılan ve diğer yeniçeri defâtirinde yazılan künyesi böyledir: Haydar Çelebi-Pervâne Beyzâde
“Hamîd Halil Osmân Amâsiyye” künyesi bâlâsında “Hacı Bakîzâde” yazılıdır. Amasya eşrâfından Hoca Gıyâseddîn Mehmed Çelebi bin Emîr Nasıreddîn Ahmed Bey
46 Bu tarihler Yeniçeri defterlerinden alındı. bin Emîr İzzeddîn Mehmed Pervâne Bey bin emîr-i kebîr Muineddîn Süleyman Pervâne Bey
86 87
96
